5.Εκφράσεις-Γνωμικά-Διάλογοι-Συνήθειες
1.Τσι του ντάμ θα καγεί τσι γοι ψύλλ μαζ(j)ί.(Μάλλον εννοεί ότι δεν υπάρχει κακή πράξη που δεν την πληρώνει και ο δράστης ,βάζοντας μέσα και τις τύψεις).
2. Σ' τούτου του κακό χουριό παπά δεν είχι τσ' ήρτα γω.
3. Σπίτ να χουρείς τσ(j)ι χουράφ να θουρείς.(Προτιμότερο να έχεις χωράφι για να ζήσης και ας έχεις μικρό σπίτι).
4. Ήταν(j) κάποιοι πήγαν(j)πούβητα φέραν(j) τίπουτα.
5. Έμ ψεύτς έμ επανουβότυρους(Και ψεύτης είναι και προσπαθεί να βγεί και απο πάνω ως αδικημένος).
6. Μικρό γαϊδούρ πάντα πλάρ.Εδώ εννοεί τον άνθρωπο που κάνει το νεαρό γιατί είναι ντελικάτος.
7. Η γιαγιά μου Αναστασία Βέργου Βλάμη έλεγε στον παππού μου όταν δεν συμφωνούσε μαζί του για να δώσει τόπο στην οργή <<Λέγου ναί μα ένι όχ(j)>>.
8. Άρπα κ' λουγάρα.(Λέγεται όταν κάποιος παρεξηγηθεί με τα λεγόμενα κάποιου άλλου και του ανταπαντά με δεικτική έκφραση που είναι σίγουρο ότι θα τον στενοχωρήσει πολύ).
9. Ώχ η ψύμ η κτάλα μ τσιούλα μ τ'άλλα μ
(Επιφώνημα απελπισίας που σημαίνει ώχ η ψυχή μου ο ώμος μου και όλα τα άλλα μέλη του σώματός μου.
10. Καρσί στου Μόλ(j)βου είν η Μπαμπάς παγαίνου σα δε μ'αγαπάς(Έκφραση ερωτευμένου.Απέναντι στο Μόλυβο είναι το ακρωτήριο Μπαμπάς(Τουρκία ) φεύγω αμα δεν μ' αγαπάς.
11. Ωχ η καϋμένη μ ή ώχ η καϋμένουζι μ (Ωχ εγώ η καϋμένη και ώχ εγώ ο καϋμένος).
12. Ακα,κα,κακ (έκφραση μεγάλης απορίας για κάτι που είδε κάποιος ή κάποια).
13. Διάλογος σε ουρά.
Ο μπροστινός λέει στον πίσω του: Mη γκντάς(σπρώχνεις)
Ο πίσω απαντά: Ε γκντώ (Δε σπρώχνω)
Ο μπροστινός : Γκντάς (Σπρώχνεις)
Ο πισινός: Ε γντώ ,μι γκντούν τσι γκντώ.(Δε σπρώχνω,με σπρώχνουν και σπρώχνω)
14. Mη καλέσαν(j) τσι δε πήγα γιατί μ' του' παν(j) μέσ'απ' τα δόντια.Mε κάλεσαν αλλά δεν πήγα γιατί δεν με κάλεσαν με πολύ όρεξη μου το είπαν τυπικά.
15. Στην Ανεμώτια συνειθιζόταν το κούνημα του λούξ σε περίπτωση που κάποιος έλεγε ψέμματα. Λούξ ήταν το φωτιστικό μέσο πριν το 1952 περίπου.Ήταν μία συσκευή που χρησιμοποιούσε παραφίνη στον αποθηκευτικό του χώρο που με τη βοήθεια σπίρτων καιγόταν και η φλόγα που δημιουργόταν διαχέετο με τη βοήθεια ενός μικρού αντικειμένου σχήματος χοντρού δαχτύλου από αμίαντο.Υπήρχαν μερικοί φανταξιόπληκτοι που έλεγαν απίθανες εξωπραγματικές ιστορίες όπως π.χ. ότι κάποιος έχασε το ρολόι του(κουρδιζόμενο) και το βρήκε σε ένα θάμνο απο το τικ τακ που άκουσε περνώντας δίπλα του. Επίσης ότι στην Αμερική οι ρεβιθιές είναι μεγάλες σαν δένδρα και τις ραβδίζουν όπως οι ελιές.Και άλλα τέτοια.Σε αυτή την περίπτωση κάποιος σκάλωνε σε ένα τραπέζι κουνούσε το λούξ και με αυτόν τον τρόπο διασκέδαζαν.
16. Άμα σ'δώσου μια θα δεις τουν ουρανό σφουντίλ(j) τσι τ'άστρα μακαρόνια.
17. Όταν κυνηγούσαν κάποιο νεαρό άτομο που έκανε ενοχλητικές πράξεις του φώναζαν <<Διαβόλ γιέ διαβόλ>>.
18. Για δε για δε = Σιγά....α σιγά....ά Άλλη παρόμοια έκφραση είναι τα ζώα μου αργά,γιαβάς γιαβάς.
19. Διηγείτε ο Αντώνης (Βατούσιος) ή Αντώνς τ'Σάββα.Πήγα στ΄Καλουνή σ'Τράπιζα.Πάγου να μπώ βλέπου κ(j) ' πόρτα γυρίγ(j).Nα έμπου για να μην έμπου.Θα μ'αλεσ(j) για δε θα μ'αλέσ(j).Tσ' δίνου μια μ' δίν(j) μια ήμπα μέσα.
20. Άμα τσλά (κυλά) τ'αυγό αλί στ'αυγό. Άμα κυλά το αυγό αλίμονο στο αυγό.
21. Αν άκγι η θιός του κόσ(j)φα θα γέμζι τουν τόπου νταρί. Σημαίνει Αν άκουγε ο θεός τον κότσυφα θα γέμιζε τον τόπο αραποσίτι.
22. Κάποιος έλεγε : Όλις οι γ(j)ναίτσις είνι φίδια . Άμα όμους διαλέξς μια λόγιαξι(κοίταξε) να μήν ένι ουχιά μάνα Δηλαδή Όλες οι γυναίκες είναι φίδια .Άμα όμως διαλέξεις μια κοίταξε να μην είναι οχιά μάνα.
23.Τρίχες στ'αυτί πάει αυτή(εννοεί το ανδρικό μόριο).
24.Όταν πηδούν πάνω από τις φωτιές του Αη Γιαννιού το καλοκαίρι λένε στην Ανεμώτια.<Πάρε τα βάσανά μου ή την αρρώστια μου και δος μου την υγειά μου.Και κάνουν μια πίτα που τη βάζουν το βράδυ στο προσκέφαλο για να ιδούν κάποιον στο όνειρό τους.
25.Άμα πέσου μεσ' κι χαβούτζα να πέσου μι κουρμουστασιά.Δηλ άμα πέσω στη λάσπη(αματήσω)να μπορώ να το υποστηρίξω με παρρησία και να παραμείνω όρθιος.Χαβούτζα=Στέρνα νερού.
26. Αη δα πλιά χέστσεις(Αντε πιά το παραξήλωσες).
27. Θα σι πληρώσου στα κτσιάχυρα=Λεγόταν έτσι όταν κάποιος ήθελε να πει ότι δεν θα υπάρξει πληρωμή.Η λέξη κτσιάχυρα σημαίνει άχυρο από τα στελέχη τω ν κουκιών που δεν είχαν θρεπτική αξία για τα ζώα.
28. Σειόνταν τα μήλα στου γιαλό σειόνταν τσι καβαλίνις. Σειόνταν= Κουνιόντουσαν .Λέγεται γιαυτόν που κομπορρημονεί χωρίς να έχει προσόντα.Τα μήλα επιπλέουν οι καβαλίνες βουλιάζουν.
29. <<Θα παγαίνου>>= Θα φύγω μακριά λέει κάποιος γιός στη μάνα του.Και η απάντηση δείγμα αδιαφορίας για την απειλή:Πάγινι να δείς η δρόμους γαϊτανίζ.
1.Τσι του ντάμ θα καγεί τσι γοι ψύλλ μαζ(j)ί.(Μάλλον εννοεί ότι δεν υπάρχει κακή πράξη που δεν την πληρώνει και ο δράστης ,βάζοντας μέσα και τις τύψεις).
2. Σ' τούτου του κακό χουριό παπά δεν είχι τσ' ήρτα γω.
3. Σπίτ να χουρείς τσ(j)ι χουράφ να θουρείς.(Προτιμότερο να έχεις χωράφι για να ζήσης και ας έχεις μικρό σπίτι).
4. Ήταν(j) κάποιοι πήγαν(j)πούβητα φέραν(j) τίπουτα.
5. Έμ ψεύτς έμ επανουβότυρους(Και ψεύτης είναι και προσπαθεί να βγεί και απο πάνω ως αδικημένος).
6. Μικρό γαϊδούρ πάντα πλάρ.Εδώ εννοεί τον άνθρωπο που κάνει το νεαρό γιατί είναι ντελικάτος.
7. Η γιαγιά μου Αναστασία Βέργου Βλάμη έλεγε στον παππού μου όταν δεν συμφωνούσε μαζί του για να δώσει τόπο στην οργή <<Λέγου ναί μα ένι όχ(j)>>.
8. Άρπα κ' λουγάρα.(Λέγεται όταν κάποιος παρεξηγηθεί με τα λεγόμενα κάποιου άλλου και του ανταπαντά με δεικτική έκφραση που είναι σίγουρο ότι θα τον στενοχωρήσει πολύ).
9. Ώχ η ψύμ η κτάλα μ τσιούλα μ τ'άλλα μ
(Επιφώνημα απελπισίας που σημαίνει ώχ η ψυχή μου ο ώμος μου και όλα τα άλλα μέλη του σώματός μου.
10. Καρσί στου Μόλ(j)βου είν η Μπαμπάς παγαίνου σα δε μ'αγαπάς(Έκφραση ερωτευμένου.Απέναντι στο Μόλυβο είναι το ακρωτήριο Μπαμπάς(Τουρκία ) φεύγω αμα δεν μ' αγαπάς.
11. Ωχ η καϋμένη μ ή ώχ η καϋμένουζι μ (Ωχ εγώ η καϋμένη και ώχ εγώ ο καϋμένος).
12. Ακα,κα,κακ (έκφραση μεγάλης απορίας για κάτι που είδε κάποιος ή κάποια).
13. Διάλογος σε ουρά.
Ο μπροστινός λέει στον πίσω του: Mη γκντάς(σπρώχνεις)
Ο πίσω απαντά: Ε γκντώ (Δε σπρώχνω)
Ο μπροστινός : Γκντάς (Σπρώχνεις)
Ο πισινός: Ε γντώ ,μι γκντούν τσι γκντώ.(Δε σπρώχνω,με σπρώχνουν και σπρώχνω)
14. Mη καλέσαν(j) τσι δε πήγα γιατί μ' του' παν(j) μέσ'απ' τα δόντια.Mε κάλεσαν αλλά δεν πήγα γιατί δεν με κάλεσαν με πολύ όρεξη μου το είπαν τυπικά.
15. Στην Ανεμώτια συνειθιζόταν το κούνημα του λούξ σε περίπτωση που κάποιος έλεγε ψέμματα. Λούξ ήταν το φωτιστικό μέσο πριν το 1952 περίπου.Ήταν μία συσκευή που χρησιμοποιούσε παραφίνη στον αποθηκευτικό του χώρο που με τη βοήθεια σπίρτων καιγόταν και η φλόγα που δημιουργόταν διαχέετο με τη βοήθεια ενός μικρού αντικειμένου σχήματος χοντρού δαχτύλου από αμίαντο.Υπήρχαν μερικοί φανταξιόπληκτοι που έλεγαν απίθανες εξωπραγματικές ιστορίες όπως π.χ. ότι κάποιος έχασε το ρολόι του(κουρδιζόμενο) και το βρήκε σε ένα θάμνο απο το τικ τακ που άκουσε περνώντας δίπλα του. Επίσης ότι στην Αμερική οι ρεβιθιές είναι μεγάλες σαν δένδρα και τις ραβδίζουν όπως οι ελιές.Και άλλα τέτοια.Σε αυτή την περίπτωση κάποιος σκάλωνε σε ένα τραπέζι κουνούσε το λούξ και με αυτόν τον τρόπο διασκέδαζαν.
16. Άμα σ'δώσου μια θα δεις τουν ουρανό σφουντίλ(j) τσι τ'άστρα μακαρόνια.
17. Όταν κυνηγούσαν κάποιο νεαρό άτομο που έκανε ενοχλητικές πράξεις του φώναζαν <<Διαβόλ γιέ διαβόλ>>.
18. Για δε για δε = Σιγά....α σιγά....ά Άλλη παρόμοια έκφραση είναι τα ζώα μου αργά,γιαβάς γιαβάς.
19. Διηγείτε ο Αντώνης (Βατούσιος) ή Αντώνς τ'Σάββα.Πήγα στ΄Καλουνή σ'Τράπιζα.Πάγου να μπώ βλέπου κ(j) ' πόρτα γυρίγ(j).Nα έμπου για να μην έμπου.Θα μ'αλεσ(j) για δε θα μ'αλέσ(j).Tσ' δίνου μια μ' δίν(j) μια ήμπα μέσα.
20. Άμα τσλά (κυλά) τ'αυγό αλί στ'αυγό. Άμα κυλά το αυγό αλίμονο στο αυγό.
21. Αν άκγι η θιός του κόσ(j)φα θα γέμζι τουν τόπου νταρί. Σημαίνει Αν άκουγε ο θεός τον κότσυφα θα γέμιζε τον τόπο αραποσίτι.
22. Κάποιος έλεγε : Όλις οι γ(j)ναίτσις είνι φίδια . Άμα όμους διαλέξς μια λόγιαξι(κοίταξε) να μήν ένι ουχιά μάνα Δηλαδή Όλες οι γυναίκες είναι φίδια .Άμα όμως διαλέξεις μια κοίταξε να μην είναι οχιά μάνα.
23.Τρίχες στ'αυτί πάει αυτή(εννοεί το ανδρικό μόριο).
24.Όταν πηδούν πάνω από τις φωτιές του Αη Γιαννιού το καλοκαίρι λένε στην Ανεμώτια.<Πάρε τα βάσανά μου ή την αρρώστια μου και δος μου την υγειά μου.Και κάνουν μια πίτα που τη βάζουν το βράδυ στο προσκέφαλο για να ιδούν κάποιον στο όνειρό τους.
25.Άμα πέσου μεσ' κι χαβούτζα να πέσου μι κουρμουστασιά.Δηλ άμα πέσω στη λάσπη(αματήσω)να μπορώ να το υποστηρίξω με παρρησία και να παραμείνω όρθιος.Χαβούτζα=Στέρνα νερού.
26. Αη δα πλιά χέστσεις(Αντε πιά το παραξήλωσες).
27. Θα σι πληρώσου στα κτσιάχυρα=Λεγόταν έτσι όταν κάποιος ήθελε να πει ότι δεν θα υπάρξει πληρωμή.Η λέξη κτσιάχυρα σημαίνει άχυρο από τα στελέχη τω ν κουκιών που δεν είχαν θρεπτική αξία για τα ζώα.
28. Σειόνταν τα μήλα στου γιαλό σειόνταν τσι καβαλίνις. Σειόνταν= Κουνιόντουσαν .Λέγεται γιαυτόν που κομπορρημονεί χωρίς να έχει προσόντα.Τα μήλα επιπλέουν οι καβαλίνες βουλιάζουν.
29. <<Θα παγαίνου>>= Θα φύγω μακριά λέει κάποιος γιός στη μάνα του.Και η απάντηση δείγμα αδιαφορίας για την απειλή:Πάγινι να δείς η δρόμους γαϊτανίζ.
30.Άϊντι να μη πυρώσιν τα στρείδια μ.=Να μη θυμώσω πολύ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου