24.ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΕΜΩΤΙΑΣ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ 50.
Η ώρα είναι περίπου τρεις το πρωί.Τα πρώτα βήματα ακούγονται στο παλιό λιθόστρωτο του χωριού κοντά στην κεντρική πλατεία .Είναι οι καφετζήδες που ετοιμάζονται να ανοίξουν τους καφενέδες τους.Ο Θόδωρας ο Χατζημήτρος νότια ,οι Οδυσσέας Αθανασέλλης ,Ηλίας Παπουτσής και Γιάννης Χατζηγιώργης ανατολικά και ο Ηλίας ο Κεραμιδάς(Σκαλουχουρτέλ(j)με το γιο του Στρατή δυτικά της κεντρικής πλατείας του χωριού.Όλα τα καφενεία υπερυψωμένα από το δρόμο με υπόγειες γκλαβανές.Του Κεραμιδά ήταν το πιο ψηλό γι'αυτό και από το προαύλιο του στις Εθνικές γιορτές εκφωνούνταν πατριωτικοί λόγοι από κάποιον,συνήθως δάσκαλο, και από τα παιδιά απαγγελίες ποιημάτων.Στην γκλαβανή όμως του Κεραμιδά είχε και πολλά φίδια γιαυτό και συνεχώς μυρίζαμε μυρωδιά καμένου δέρματος για να τα διώχνει.Η κατάργηση των γκλαβανών μόνο τα απομάκρυνε. Σε λίγο ακούγονται οι σύρτες και οι σκεβρωμένες πόρτες που αρνούνται το εύκολο άνοιγμα, ανοίγουν και στερεώνονται.Στο βάθος των καφενείων η παραχούτ(υπερυψωμένο τζάκι)με την πυρήνα ως κύριο μέσο(καύσιμη ύλη) για το ζέσταμα νερού και το ψήσιμο του καφέ.Yπήρχαν και σόμπες με ξύλα αυτοσχέδιες που στο πάνω μέρος τους ήταν σαν στρογγυλό ταψί διαμέτρου 40-50 εκατοστών και που το γέμιζαν οι καφετζήδες με άμμο.Πάνω στην άμμο έβαζαν το μπακιρένιο <<γκιουγιούμ>> για να έχουν χλιαρό νερό έτοιμο να μπει στο μπρίκι.
Το γκιουγιούμ για ζεστό νερό.Αυτό είναι
του Ηλία Κεραμιδά (Σκαλουχουρτέλ(j)
που το διέσωσε ο εγγονός του Ηλίας Κεραμιδάς
Κάπου κοντά συνήθως και ο χουτζιρές(συρτάρι)για τα χρήματα που εισέπραττε ο καφετζής.Μετά από το άνοιγμα ακολουθούσε ένας μονότονος ήχος που βαστούσε πολλή ώρα .Ήταν ο θόρυβος από το τεράστιο πέτρινο γουδί με το μεγάλο επίσης πέτρινο γουδόχερο που έμοιαζε με το ρόπαλο του Ηρακλή. Xτυπούσε και τσάκιζε τον καφέ που ήταν αρκετά μεγάλης ποσότητας. Γκούπ,γκούπ,γκούπ,γκούπ μέσα στην απόλυτη ησυχία που τη διέκοπταν μόνο οι φωνές των γρύλων,των γαϊδάρων, του γκιώνη,του μπούφου και των άλλων νυκτόβιων πουλιών.Τα μιζέρια με τα πανάρχαια κυππαρίσια που ήταν το νεκροταφείο των μουσουλμάνων Τούρκων κατακτητών η κυριότερη κατοικία τους.Ήταν και τα ξαφνικά τρεχαλητά μέσα στις στέγες των κουναβιών που κυνηγούσαν τους κατατρομαγμένους ποντικούς.Γκούπ,γκούπ,γκούπ,γκούπ και γύρω στις πέντε οι πρώτοι πελάτες -θεριακλήδες του πρώτου καφέ της μέρας.Η πλειονότητα αγρότες που πήγαιναν εκτός από καφέ και για πρωϊνή ανάλυση της πολιτικής κατάστασης.Πολλοί οι λάτρεις του ΚΚΕ που ήταν εκτός νόμου και καλυπτόταν από τη ΕΔΑ. Αρκετοί ανήκαν στα Βενιζελογενή κόμματα και οι λιγότεροι στα δεξιά κόμματα.Όμως οικογενειακές ανάγκες έβγαζαν πάντα δεξιούς προέδρους.Ρόλο έπαιζαν τα μπακαλοτέφτερα και τα μεροκάματα. Λίγους μήνες πριν την αυγή του 1950 παιδάκι 5 χρόνων έχω στα μάτια μου την εικόνα του γελαστού γιατρού της Ανεμώτιας του Μίμη Χατζηγιώργη(γιός του Ηλία) .Ένα μαύρο ταξί μάλλον μάλλον FORD με οδηγό τον Φιλιανό Κώστα Χαγιαλά(το πιθανότερο) τον πήρε μπροστά από το μαγαζί του Θωμά Χατζηγιώργη και τον πήγε στη Μυτιλήνη για να φύγει και να καταταγεί στον στρατό.Τον εκπαίδευσαν ως ασυρματιστή και στο Γράμμο όπου τον έστειλαν στις τελευταίες επιχειρήσεις ένα από τα καμάρια του χωριού μας σκοτώθηκε.Μετά από κάποια χρόνια ήλθαν και τα οστά του που ενταφιάστηκαν στην <<Κολέθρα>>.Κάποιος Ανεμωτίσιος μου είπε ότι Κολέθρα θα πει από εκεί που έρχεται το νερό.Έτσι όμως αποκαλείται από παλιά το νεκροταφείο του χωριού και η περιοχή γύρω από αυτό.,Μπορεί.Την ίδια περίοδο ήλθε από το Γράμμο και ο Θείος μου φαντάρος του στρατού κι αυτός.Η σκηνή μέσα στο καθιστικό του σπιτιού μας.Ο θείος μου 25 χρόνων περίπου τότε. Βγάζει το πουκάμισό του και αντικρίζουμε ένα κατάμαυρο σώμα από τους μώλωπες που του έκαναν οι πέτρες που προήλθαν από σκάσιμο οβίδας πολύ κοντά του..Σώθηκε όμως και ζει ακόμη σήμερα 28 Ιουνίου 2014 που γράφονται αυτές οι γραμμές στην Αμερική όπου βρήκε και καταφύγιο . Επιστρέφουμε στις πρωϊνές ώρες της Ανεμώτιας όπου πολλές φορές αυτή την ώρα άκουγες και μια φωνή σχεδόν σε κατάσταση πανικού.<<Ω θείου Γιώργου>>και ξανά Ω θείου Γιώργου.Ο πανικοβλημένος ήταν κάποιος συγχωριανός μας που ήθελε να ξυπνήσει τον Γραμματέα του χωριού,τον πατέρα μου Γιώργο Σαράντη Παπαδέλλη με το παρατσούκλι ου Γιώργους του Χατζησαραντέλ(j).Αυτό γατί ο παππούς μου Σαράντης Παπαδέλλης που γεννήθηκε το 1978 λιθοξόος στο επάγγελμα όταν πήγε για δουλειά πετραδικής στη Μέκκα επιστρέφοντας βαφτίστηκε στον Ιορδάνη ποταμό και έγινε Χατζής που στην Ελληνική λέγεται <<προσκυνητής>>,και οι γιοί του λεγόταν Χατζησαραντέλια.O αλησμόνητος, καλοκάγαθος και ιδιαίτερα ευαίσθητος άνθρωπος κυριολεκτικά του χωριού μας ο πατέρας μου που τέλειωσε το ημιγυμνάσιο Βατούσας με άριστα και μετά σπούδασε λογιστικά στη Μυτιλήνη είχε μια τραγική αναπάντεχη μοίρα.Μια καταιγίδα στη θάλασσα γύρω στο 1934 έπνιξε τα όνειρά του που ήταν μεγάλα.Έτσι το κύμα αυτής της μοίρας τον έφερε ναυαγό στο χωριό μας.Για τριάντα πέντε χρόνια πρόσφερε άοκνα τις υπηρεσίες του πολύ πιο πάνω από τις υποχρεώσεις του ως μισθωτού. Ήταν αυτός που κόσμησε το χωριό μας γύρω γύρω με δασύλλια και ημέρεψε την αγριάδα του τοπίου.Αυτός που φύτεψε με ακακίες τον δρόμο προς τον Χάρακα.Ήταν ο κύριος δημιουργός του πιο σύγχρονου για την εποχή του Κοινοτικού ελαιοτριβείου ,του γκλαμίνγκολα όπως λεγόταν και τόσων άλλων κοινοφελών έργων πολλά από τα οποία έγιναν με την επιμονή του στην εφαρμογή της προσωπικής εργασίας του ενός μεροκάματου το χρόνο για όλους αλλά και στην πρόθυμη συμμετοχή πολλών κατοίκων που τους καλόπιανε. Ήταν αυτός που προσπαθούσε να ταιριάξει τα νιάτα με επιτηδευμένα συνοικέσια που έδιναν και έπαιρναν στο σαλόνι του σπιτιού μας.Χαρακτηριστικό παράδειγμα η διάλυση ενός γάμου λίγο πριν την τελετή στην εκκλησία και ο νέος γαμπρός την ίδια ή την άλλη άλλη μέρα ήταν έτοιμος με κατάληξη μια ευτυχισμένη οικογένεια. Αυτός που εγγυήθηκε τη ζωή ανταρτών και φίλα προσκείμενων εκμεταλλευόμενος τη συγγένειά του με στέλεχος του ΚΚΕ Ανεμώτιας και έτσι δεν άνοιξε μύτη.Που πήγε στα <<Τσκαλιά>> που είναι το ύψωμα πάνω από τις εκβολές της Ποταμιάς και φώναζε στους αντάρτες τα ονόματά τους για να παραδοθούν και να έχουν το δικαίωμα της χάριτος που έδινε η τότε κυβέρνηση με βάση τα παρακάλια των συγγενών τους και όταν πληροφορήθηκε την κακοποίησή τους από αστυνομικούς έτρεξε και τους σταμάτησε με αυστηρούς τόνους.Αυτός που ήταν ο μόνος που δέχτηκε και βάφτισε το γιο του αντάρτη και τον ονόμασε και Λευτέρη.Αυτός που βοήθησε το πρώτο στέλεχος του ΚΚΕ Ανεμώτιας να παρακάμψει το πιστοποιητικό νομιμοφροσύνης και να ζήσει αξιοπρεπώς την οικογένειά του στην Αυστραλία και τόσα άλλα ων ουκ έστι αριθμός.<<Αντί όμως του μάννα χολήν>>.Και οι παροικούντες στην Ιερουσαλήμ ίσως έχουν εύκολη την ερμηνεία.Ο θείος λοιπόν Γιώργος δίχως δεύτερη κουβέντα σηκωνόταν και έτρεχε να βοηθήσει όποιον είχε ανάγκη.Βλέπεις το λεωφορείο έφευγε πολύ πρωί για Καλλονή Μυτιλήνη.Είναι όμως ευκαιρία να κάνω από εδώ μνεία για κάτι που τον ξεχώρισε.Είναι ο μοναδικός τρόπος γραφής του.Ένα είδος καλλιγραφίας που αξίζει μελέτης και έκθεσής του σε κατάλληλο μουσείο καλλιγραφίας.Μπορεί κανείς να το διαπιστώσει από τα πρακτικά των Κοινοτικών Συμβουλίων μέχρι το 1970 οπότε και συνταξιοδοτήθηκε .Θα τον χαρακτήριζα Πικάσο της καλλιγραφίας. H νύχτα περνούσε και οι αγροτοκτηνοτρόφοι τύλιγαν τις κιτρινόασπρες μαντίλες τους στο κεφάλι και έφευγαν για τα χωράφια και τα ζώα.Μόνοι τους ή με τις γυναίκες τους και τον άλλο ταϊφά όταν ήταν η εποχή του λιομαζώματος. Πολλοί φορούσαν και τις λεγόμενες γκιλότες που ήταν ένα τελείως εφαρμοστό στην κνήμη από τον αστράγαλο μέχρι το γόνατο παντελόνι και από εκεί και πάνω φαρδύ.Υπήρχαν ακόμα και αρκετοί που φορούσαν βράκες.Θυμάμαι τον Ηλία Κεραμιδά (Σκαλουχουρτέλ),τον Ηλία Ασλάνη θετό πατέρα του μετέπειτα προέδρου Τάκη Ασλάνη το Λάτζο κ.α. Την ίδια ώρα ο μπαχτσεβάνης από την Πέτρα ή την Άναξο,μετά από διαδρομή τριών ή και τεσσάρων ωρών από μονοπάτι που τα ζωντανά τον είχαν μάθει απέξω ,έφτανε στην πλατεία διαφήμιζε την πραμάτια του που ήταν λαχανικά μέσα σε δύο κασέλες και χανόταν με το γάϊδαρό του στα σοκάκια του χωριού.Σαν τέλειωνε δε με τις άδειες κασέλες καθόταν στα καφενεία κυρίως τα εξοχικά Νέος Κόσμος και Μεξικάνα και όσα έβγαζε τα ρακόπινε. Μετά πίτα στο μεθύσι δεν έβλεπε πού πήγαινε μα τον οδηγούσε ασφαλώς στο σπίτι του ο γάϊδαρος.Σε μια γωνιά της πλατείας και τα λίγα λαχανικά του Μπαρμπέρη (παρατσούκλι) που τα καλλιεργούσε με επιμέλεια στο περιβόλι του κάτω από το Άλλου του Βνάρ κοντά στη διασταύρωση του ρέματος του Καλοκώστα με το δρόμο για τα Κρύα Νερά (Κάμπος) και την Περασιά.Εδώ σημειώνω ότι ο Μιχάλης έμοιαζε πάρα πολύ με τον Αμερικανό ηθοποιό Κλάους Κίνσκι πατέρα της επίσης διάσημης ηθοποιού Ναστάζια Κίνσκι. Παράλληλα εμφανίζονταν και οι άλλοι μαγαζάτορες όπως ο Παναγιώτης ο Χατζηγιώργης και ο Γιώργος Καραολάνης.Άνοιγε το κρεοπωλείο του ,κυρίως τα Σάββατα,ο Αντώνης ο Καφετζής γνωστός και ως <<Αντώνας>>εκεί που είναι σήμερα τα γραφεία του Συνεταιρισμού.Ήταν μερικές φορές το πρωί και ο θείος μου αδελφός της μητέρας μου Λυσάνδρας ο Ηλίας ο Βλάμης που έμαθε μπαρμπέρης στη Μυτιλήνη και είχε μια γωνία στο καφενείο του Αθανασέλλη με έναν ωραίο καθρέφτη έπιπλο.Αλλά και ο Μιχάλης ο Koυτρούπης του.(Μχαλέλ(j)πιο πέρα από τη ΒΑ γωνία της Πλατείας είχε κι αυτός κουρείο. Άνοιγε και ο Παντελής Λιγάτος το Ραφείο του πίσω από το παντοπωλείο του Χατζηγιώργη προς την κατεύθυνση του Κοινοτικού καταστήματος.Και ο Γιώργος Κουτρούπης(πατέρας του μεταλλειολόγου Νίκου Κουτρούπη και των τριών θηλυκών αδελφών του) δίπλα στο παλιό ιστορικό Κοινοτικό Γραφείο ιδιοκτησίας Τιμολέοντα Αίνιζλη .Εκεί δίπλα γινόταν και η διανομή της Αμερικάνικης βοήθειας (UNTRA) με κουπόνια από τον <<επισιτισμό>> όπως ήταν τότε ο ανεπίσημος τίτλος της Υπηρεσίας αυτής. Παράλληλα ακουγόταν και η φωνή του Παναγιώτη του Χαλκοδαίμονα,του καλλικέλαδου αυτού δύστυχου συγχωριανού μας που αν και η ζωή του στέρησε την όραση του χάρισε μια θεϊκή φωνή.Ψάρια ,ψάρια.Τρέξτε να προλάβετε σάρδα,σάρδα(σαρδέλλα) φώναζε ο Παναγιώτης κρατώντας την κουτσκούδα του (μαγκούρα) που τον βοηθούσε να περπατά και να ανιχνεύει το χώρο.Ήταν οι Καλλονιάτες μικροπωλητές που έπαιρναν τα ψάρια από την πρωϊνή καθημερινή δημοπρασία που γινόταν στο Γιαλό-όπως αποκαλούσαμε τη Σκάλα Καλλονής και την πουλούσαν στα γύρω χωριά. Πολλές φορές το καλοκαίρι ερχόταν και κάποιο φορτηγό από την Καλλονή φορτωμένο καρπούζια.Πολλοί από όσους δεν είχαν δική τους παραγωγή στον κάμπο ή αλλού τα έπαιρναν με το τσουβάλι για όλο το καλοκαίρι.Από την πλατεία περνούσε και το καλακάγαθο παιδί το Χριστέλ(j) (Xρήστος Νταής) που ήταν το καϋμένο ανάπηρο στο σώμα και δεν έβλεπε και καλά.Το ίδιο και η αδελφή του που ζούσε μαζί του σε ένα πολύ μικρό φτωχικό σπιτάκι κοντά στην παλιά εκκλησία του Άη Γιώργη, Ένα νταμέλ(j). Ο Χρήστος ήταν εντεταλμένος συλλέκτης των σκουπιδιών του χωριού.Είχε ένα ταλαίπωρο γάϊδαρο φορτωμένο με δύο πλακέ ξύλινες κάσες σχήματος κόλουρης πυραμίδας που από κάτω τις άνοιγε , άδειαζε τα σκουπίδια και τις έκλεινε.Ο χώρος εναπόθεσης λίγο πριν το ελαιοτριβείο στα Μιζέρια όπου σιγά σιγά δημιουργήθηκε η σημερινή πλατεία στην περιοχή αυτή που δυστυχώς η διαμόρφωσή της είναι τελείως απαράδεκτη. Έτσι προχωρούσαμε προς το μεσημέρι όπου τα καφενεία ήταν σχεδόν άδεια.Πολλές φορές βλέπαμε κάποιες κότες να κάνουν την εμφάνισή τους και να μπαίνουν ακόμη και μέσα σ'αυτά. Αργότερα ο χαρακτηρισμός του χωριού ως ημιτουριστικού επέβαλε κανόνες και η αστυνομία άρχισε τις μηνύσεις, οπότε αυτά τα άσχημα φαινόμενα σταμάτησαν.Ήταν η ώρα του μεσημεριανού φαγητού και στη συνέχεια η ώρα που μας υποχρέωναν για ύπνο οι μανάδες μας και εμείς την κοπανούσαμε με διάφορους και επικίνδυνους τρόπους.Το απόγευμα άρχιζε ο νέος κύκλος κινητικότητας ,μετά την επιστροφή των αγροτοκτηνοτρόφων από τα χωράφια και τα ζώα.Μόλις έφταναν στο σπίτι τους έφευγαν αμέσως για τα καφενεία. Καφές,,τάβλι,ντάμα,ξερή ,πρέφα ή κούπες με πολλές επινίκιες κραυγές από μερικούς πιο ενθουσιώδεις νικητές όπως ο αυτοκινητιστής Χρήστος Ν. και απελπισίας όπως ο θείος Αντώνης Κ. ,που δεν ήταν θείος μου αλλά ήταν καλός γείτονας που θύμωνε με την ατυχία του.Εξάλλου έτσι ήταν η πρακτική στο χωριό να αποκαλούμε θείους και θείες του μεγαλύτερους, .Ένας πολύ καλός παίχτης που σχεδόν δεν έχανε ποτέ ήταν ο πολυαγαπημένος μου παππούς,ο μεγάλος παραμυθάς Πανανής Βλάμος όπως τον αποκαλούσαν.Το σωστό είναι το Βλάμης.Θυμάμαι τις νίκες του γιατί περίμενα να τελειώσει το παιχνίδι και αμέσως ορμούσα στην τσέπη του που είχε πάντα το κερδισμένο λουκούμι.Η μόνη μου υποχρέωση ήταν να του διαβάζω που και που από την εφημερίδα Ακρόπολη τον<< Τσακιτζή τον Εφέ του Αϊδινίου>> γιατί στα μέρη όπου αυτός έζησε νεαρός τη Σμύρνη και τη Μαγνησιά, ως μετανάστης από την Ανεμώτια, ο Τσακιτζής είχε τη δράση του. Αλλά ήταν και ο πονόδοντος από κάποιο σάπιο δόντι που το αναλάμβανε με τη δοντάγρα της η αδελφή του Αντώνη του Καρέκου η Αρετώ Βατουσίου ,δεξιοτέχνης του είδους,που το σπίτι της ήταν λίγο πιο κάτω από την πλατεία και ορατό από αυτήν προς την κατεύθυνση του Αη Γιώργη. Θεωρώ εδώ σημαντικό να περιγράψω τη σχεδόν μακάβρια σκηνή που είδα να διαδραματίζεται στο κτήμα μας στο Κουρνέλι. Είναι σχετικό με τον προαναφερθέντα τρόπο αντιμετώπισης του δοντόπονου. Κάποιος κτηνοτρόφος από την Ερεσό που νοίκιαζε τα χωράφια μας για να βόσκει τα πρόβατά του είχε ισχυρό πονόδοντο μια μέρα που ήμουνα εκεί εγώ και αυτός .Το γεγονός αυτό έγινε περί το 1957 ή το 1958. Τον βλέπω να μαζεύει ξύλα να τα σωριάζει και αφού άναψε φωτιά πήρε ένα σύρμα το ζέστανε και το έχωσε μέσα στην τρύπα του δοντιού.Έβγαλε μια τεράστια κραυγή που αντιλάλησε πάνω στο Σιμόκαστρο και μετά από λίγη ώρα ηρέμησε.Ήταν μια εναλλακτική απονεύρωση.Ήταν και ο αξέχαστος παπάς της Ανεμώτιας για πάρα πολλά χρόνια.Δεν μπορούσε λόγω σχήματος να παίξει και θύμωνε πολύ με τα κακά παιξίματα.Έτσι με κάποια ταχύτητα άρπαζε το σωστό χαρτί από τον παίχτη που καθόταν δίπλα του και το έριχνε με δύναμη στο τραπέζι δείχνοντας τις καλές του γνώσεις στα χαρτιά.Σαν έπερνε δε χαμπάρι για προσηλιτισμό από Γιαχωβάδες δεν εφάρμοζε δημοκρατικές μεθόδους συνετισμού στους δράστες.Τους παραμέριζε και τους έδινε εντολή να τα μαζέψουν αμέσως και να φύγουν.Συνήθως οι γιαχωβάδες ήταν από άλλα χωριά και πουλούσαν σουγιάδες, μαχαίρια και άλλα τέτοια αντικείμενα.Όχι πως οι Ανεμωτίσιοι δεν είχαν τους δικούς τους εκπροσώπους που ήταν κάμποσοι.Είχα και εγώ τον παππού μου το Βλάμο που προσηλυτίστηκε μάλλον στην Αμερική όπου έζησε από το 1916 έως μάλλον το 1926 αλλά δεν μιλούσε καθόλου γιαυτό.Ήταν παθητικός οπαδός όχι ενεργητικός.Τα ατέλειωτα έντυπα που του στέλνανε τα χρησιμοποιούσε η σύζυγός του η γιαγιά μου Αναστασία το γένος Χρήστου Βέργου που ήταν πολύ θρήσκα όπως και όλη η οικογένεια των Βεργήδων αφού είχαν τον πατέρα τους Χρήστο κάποιους χρόνους ψάλτη στην Αγία Φωτεινή της Σμύρνης και στην Μεταμόρφωση της Ανεμώτιας (αμισθί),για να τυλίγει διάφορα πράγματα.Όταν τον ρωτούσαμε τον παππού μας γιατί δεν πηγαίνει στην εκκλησία μας έλεγε πως ήταν μαλωμένος με τον παπα Βαγγέλη.Ο λόγος ήταν ότι στα μπαχτσιαδέλια τους που συνόρευαν στην Πλατανούδα η κατσίκα του παπά έτρωγε τα λαχανικά του.Ήταν πρόσχημα.Όμως σε ηλικία 80 χρόνων περίπου μια Κυριακή πήρε τα πόδια του και πήγε στο ναό της Μεταμόρφωσης και εκκλησιάστηκε μετανιωμένος. Έτσι σιγά-σιγά έφτανε η ώρα να ανάψουν τα λούξ. Οι φωτιστικές αυτές συσκευές που μπορείς σήμερα να τις βρεις ως design με ηλεκτρικό ρεύμα ,τότε συνδύαζαν την παραφίνη με τον αμίαντο που αντιπροσώπευε το λαμπτήρα.Παρέες παρέες με καραφάκια ούζο και μεζέδες από κομμένες ντομάτες ,από ελιές,κάποιο μερικές φορές τυρί και πολύ συζήτηση με πειράγματα και καλαμπούρια με πολύ χιούμορ.Έπιασα και κάποιους κάποια στιγμή με τα αυτιά κολλημένα σ' ένα ραδιόφωνο να ακούν εδώ Σόφια,εδώ Τίρανα κ.λ.π.ειδήσεις από τον υπαρκτό κατά την άποψή τους Κομμουνιστικό παράδεισο.Υπήρχαν και οι κουμαρτζήδες που έπαιζαν πόκα με χρήματα.Κάποια στιγμή ακουγόταν πάλι η όμορφη δυνατή φωνή του κήρυκα (Παναγιώτης Χαλκοδαίμων) με διάφορες ανακοινώσεις της Κοινότητας αλλά και ιδιωτικές.Κύριοι,οι,οι και ακολουθούσε η ανακοίνωση που έφτανε μέχρι τουλάχιστον την Πλατέα όπου σήμερα η αίθουσα δεξιώσεων.Π.χ. Απόψε στο παλιό σχολείο θα δοθεί παράσταση του θεατρικού έργου ο <<Ποπολάρος>> κ.λ.π. Ήταν η φωνή του χωριού που ξυπνούσε την περιέργεια αλλά και πηγή πληροφορίας που έσπαγε τη σχετική μονoτονία. Ξαφνικά και κάποια σύρραξη .Αλλά μόνο λεκτική. Διαβόλ χαμένι και άλλα τέτοια.Οι συνήθεις λόγοι αγροζημιές στα σύνορα.Έφαγε η κατσίκα του ενός την αμπολάδα του διπλανού ιδιοκτήτη.Μερικές φορές και η υποψία για μικροκλοπές σε κουκιά ,σταφύλια και άλλα σάλια μπάλια όπως λέγαμε τα ασήμαντα πράματα, που όμως δείχνουν τις δύσκολες ώρες που βίωναν οι συγχωριανοί μου αγωνιζόμενοι να τα βγάλουν πέρα.Απέξω από το καφενείο του Γιάννη του Χατζηγιώργη κάποιος παραγιός(εργαζόμενος σχεδόν μόνιμα στις δουλειές κάποιου αφεντικού) όπως αποκαλούσαν τότε τους έχοντες και κατέχοντες και κάνει νοήματα στο αφεντικό που κάθεται μέσα να του πει κάτι.Το αφεντικό δεν ανταποκρίνεται αρχικά αλλά ο παραγιός επιμένει στα νοήματα ,οπότε το αφεντικό βγαίνει έξω και στράφτει ένα χαστούκι στον δυστυχή που τον θυμόταν σε όλη του τη ζωή. Μετά αρχίζουν τα τραγούδια .Μερικές φορές συνδετημόνας ήταν και ο Παναγιώτης ο Χαλκοδαίμονας οπότε ο υπέροχος αμανές του έσπαγε καρδιές.Έτσι τελείωνε μια μέρα μαζί και με άλλα αναπάντεχα και λίγο πριν τα μεσάνυχτα όλα έκλειναν .Τελευταίοι αναχωρητές οι καφετζήδες που τακτοποιούσαν πριν φύγουν τα τραπέζια ,τις καρέκλες και τα άλλα σκεύη για να είναι έτοιμα το πρωί. Όμως που και που κανένα φανάρι έκανε την εμφάνισή του που σήμαινε κάτι καλό ή κακό.Γέννα ή αρρώστια.Πολλές φορές ήταν τα μαθητριάκια της μοδιστρικής που ξενυχτούσαν όταν ήταν κοντά γιορτή και τα πήγαιναν αργά στα σπίτια τους.Το καλοκαίρι τα πράγματα ήταν πιο χαλαρά.Περισσότερο ξενύχτι με τη συμμετοχή και των Ανεμωτίσιων παραθεριστών από τη Μυτιλήνη και την Αθήνα.Τραγούδια κανένα παραπάνω μεράκλωμα με το σχετικό χορό και κανένα σπάσιμο πιάτων.Πολλές φορές από την πλατεία ξεκινούσαν και οι καντάδες με μηχανικά μέσα.Ένα γραμμόφωνο με μια βαριά δωδεκάβολτη μπαταρία και σε κάθε στάση μια πλάκα και αλλαγή βελόνας.Η διαδρομή προς το παλιό σχολειό,στα αλώνια,στην εκκλησία,στην Πλατέα και επιστροφή.Όταν είχαμε μεγάλες γιορτές τα πράγματα ήταν τελείως αλλιώτικα.Έτσι της Σωτήρας που είχαμε το μεγάλο τριήμερο πανηγύρι ,της Παναγίας στις 15 Αυγούστου και του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου που ήταν διήμερα είχαμε πάντα μουσικές(συγκροτήματα). Της Σωτήρας το λιγότερο ήταν τρία τα συγκροτήματα στην πλατεία . Προέλευσή τους η Φίλια,ο Σκουτάρος ,τα Παράκοιλα που είχαν παράδοση στη μουσική με τα παραδοσιακά τους όργανα αλλά και τραγούδια. Άλλες φορές από Μυτιλήνη Κάπη κ.α. Στην κομπανία τους και μια ντιζέζ που πολλοί την αποκαλούσαν ντιζέ. Γινόταν χαμός μέχρι το πρωί.Και σαν έφτανε η ώρα δώδεκα άρχιζαν τα ραβασάκια στον Αποστόλη τ για παράταση της λειτουργίας του ηλεκτροφωτισμού με κάποιο κόστος για το παραγγέλνοντα.Ο δύστυχος Αποστόλης άκουγε όλη τη νύχτα το ντούκου ντούκου της μηχανής που το πλήρωσε αργότερα με την ακοή του.
Ο ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΑΛΞΕΙΣ
ΗΛΕΚΤΡΟΦΩΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΝΕΜΩΤΙΑΣ
Το πιο σημαντικό γεγονός όμως ήταν η ώρα που θα χόρευε ο Κώστας Π. Kτηνοτρόφος στο επάγγελμα που ζούσε τον περισσότερο καιρό στην Καλή Λαγκάδα με τα ζώα του και δεν τον έβλεπες στα καφενεία τον άλλο καιρό.
Είχε ίσια μαλλιά που έπεφταν στα μάτια του τσιγκελωτό μουστάκι και στο πανηγύρι φορούσε παντελόνι-γκιλότα ,πουκάμισο μιλιτέρ και γιλέκο μαύρο.Είχε δικό του τρόπο στο χορό με διάφορα τσαλίμια που ξεσήκωναν τους άλλους Ανεμωτίσιους αλλά και τους ξένους επισκέπτες. Ένας άλλος κτηνοτρόφος που πέθανε αφήνοντας πολλά ερωτηματικά για την προέλευσή του. Ήταν ο καλοκάγαθος Συμεών Γάλκα Ρωσικής καταγωγής που η μοίρα τον έφερε στην Ανεμώτια. Εθρυλείτο ότι ήταν απο οικογένεια του περίγυρου του αυτοκράτορα της Ρωσίας που φυγαδεύτηκε από κάποιον κατά την Οκτωβριανή Επανάσταση.Ποτέ δεν μάθαμε πώς έφτασε στην Ανεμώτια. Είχε μερικά ζώα από τα οποία έβγαζε λίγα χρήματα ζώντας αρκετό χρόνο στην ερημιά προς την Καλή Λαγκάδα.Τον χειμώνα ζούσε με τον θείο μου Ηλία Βλάμη και την γυναίκα του Πολυξένη στο σπίτι τους στην Κούκλα απέναντι από του παππού μου Πανανή. Έλεγε λίγα λόγια και καθότανε αμίλητος δίπλα σ' αυτούς που παίζανε χαρτιά ή τάβλι.Πάντα γελαστός και πρόσχαρος διάβαζε δεν ξέρω και εγώ πώς την <<Ζωή του Κυρίου>> το έντυπο δηλαδή της Ορθόδοξης οργάνωσης <<η Ζωή>> που είχε εγγραφεί συνδρομητής,Ήταν Ορθόδοξος Χριστιανός και θεοσεβούμενος. Τέλος θα ήταν παράλειψή μου να μην αναφέρω και τα όμορφα στολίδια της γειτονιάς τις κοπέλες που τότε στις αρχές της δεκαετίας και περί το τέλος της ήταν έφηβες και έπαιζαν ανέμελα εκεί κοντά στην πλατεία .Ήταν κι αυτές ένα κομμάτι της πλατείας,λίγο πιο έξω απ'αυτή.Η αξέχαστη γελαστή δασκάλα η Όλγα , η άλλη δασκάλα η αδελφή της Βαγγελιώ,η Μαριανθούλα,, η Ποθούλα η Χρυσανθούλα,η Ρηνούλα,η Χρυσούλα η Ρένα και άλλες. Ιδιαίτερη αναφορά θέλω να κάνω εδώ στην αξέχαστη ψυχούλα που έφυγε νωρίς .Την καλοκάγαθη αγαπημένη μου Μυρσινιώ παιδί και έφηβη κι αυτή της πλατείας.Αν και η συμπεριφορά των συγχωριανών μου προς το ωραίο φύλο ήταν πολύ προοδευτική και επηρεασμένη από την κοινωνική εξέλιξη της γυναίκας της Σμύρνης με την οποία η Λέσβος είχε άμεση σχέση, στα καφενεία της πλατείας δεν κάθονταν γυναίκες εκτός από τα πανηγύρια.Πλησίαζαν μόνο σε μια άκρη της πλατείας κατά τους προεκλογικούς αγώνες και άκουγαν χειροκροτώντας τους ομιλητές κυρίως της ΕΔΑ. Οι κακόγλωσσοι κυρίως δεξιοί του χωριού μερικές φορές ξεχνούσαν την απελευθέρωση και τις αποκαλούσαν τσόκαρα. Πολλές όμως από αυτές όμως ήταν μιας μορφής πασιονάριες. Κατέβαιναν από την <<κούκλα>>όπως λεγόταν και λέγεται η περιοχή τέρμα ψηλά στο χωριό με τσόκαρα που χτυπούσαν με θόρυβο πάνω στους ντουσιμέδες (λιθόστρωτα) του χωριού για να παρακολουθήσουν την ομιλία.Σ'αυτήν την <<κούκλα>> στο τελευταίο σχεδόν σπίτι του χωριού του παππού μου του Πανανή Βλάμη είδα το πρώτο φως και στη διαδρομή των παιδικών μου χρόνων εδώ μπολιάστηκα με τα πρώτα αριστερά μπόλια της κοινωνικής δικαιοσύνης και είμαι υπερήφανος γιαυτό..Ο παππούς μου Πανανής και ο γιος του και θείος μου Ηλίας Βλάμης ήταν Κομμουνιστές. Από τις εμπειρίες μου δε από τα χρόνια που έζησα στην <<κούκλα>>έγραψα και ένα ποίημα που θα το δημοσιεύσω εν καιρώ που έχει τον τίτλο <<ο Γολγοθάς>>.Το ποίημα αυτό το μελοποίησε ο γιός μου Γιώργος. Ήταν όμως γυναίκα και η θεία Θεονίκη του μπάρμπα Θόδωρου που δούλευε στο φούρνο-καφενείο με όλη σχεδόν την οικογένεια.Τις Κυριακές όμως πολλές γυναίκες με τους συζύγους τους ,τους γονείς ή και πλησίον συγγενείς κάθονταν στα εξοχικά αναψυκτήρια καφεουζερί ,την Μεξικάνα και το Νέο Κόσμο.Κάνοντας δε σύγκριση με ότι βίωσα στην Καρδίτσα του 1973-1979 όπου οι γυναίκες στα χωριά ζούσαν σε καθεστώς απομόνωσης τις Ανεμωτίσιες της δεκαετίας του 50 τις θεωρώ αρκετά απελευθερωμένες. Σαυτή την πλατεία γεννήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 1945 με τη βοήθεια του γιατρού Καμπούρη και ο Φραγκλίνος Παπαδέλλης ,ο μικρότερος από τρία αδέλφια .Το όνομά του σηματοδότησε ενδεχομένως και το μέλλον του.Τον βάφτισε ο θείος μας Παρασκευάς Χατζηγεωργίου (Διάκος) και του έδωσε το όνομα του αγαπημένου του προέδρου Φραγκλίνου Ρούσβελτ.Έζησε βλέπεις και εργάστηκε πολλά χρόνια στην Αμερική .Ο Φραγκλίνος λοιπόν που σπούδασε Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.Ξεκίνησε τη μεγάλη συνδικαλιστική του πορεία αλλά και την ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία στο χώρο των γιατρών από το 1974 . Διδάκτορας Παιδιατρικής,Επίκουρος καθηγητής,Νοσοκομειακός,Πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ από όπου εκπορεύτηκε και το Εθνικό Σύστημα Υγείας του οποίου υπήρξε ο εμπνευστής και στυλοβάτης. Με μια μικρή ομάδα συναδέλφων του και με την συνηγορία του τότε Υπουργού Υγείας Παρασκευά Αυγερινού κατάφεραν να το επιβάλλουν μέσα από συμπληγάδες συμφερόντων που προσπαθούσαν να το τορπιλίσουν.Διετέλεσε και Πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου.Το 1993 εκλέγεται για πρώτη φορά Βουλευτής Λέσβου .Το ήθος του και η εντιμότητά του αναγνωρίστηκε από όλες τις πτέρυγες του Κοινοβουλίου.Οι πολίτες της εκλογικής του Περιφέρειας; Λέσβου-Λήμνου και Αη Στράτη τον ανέδειξαν βουλευτή για δέκα χρόνια στο Ελληνικό Κοινοβούλιο με το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ).Ο τότε Πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης τον επέλεξε το 1996 Υφυπουργό Υγείας Τη θητεία του συνόδευσαν πλήθος πρωτοβουλίες σε Πανελλήνιο επίπεδο για την Υγεία αλλά και γενικότερες πρωτοβουλίες που είχαν να κάνουν με τα παραπάνω τρία νησιά.Κορυφαίες αυτές που είχαν να κάνουν με την υγεία (Βοστάνειο Νοσοκομείο,Νοσοκομείο Λήμνου ,Κέντρα Υγείας) με την παιδεία ,Μουσικό Λύκειο Καλλονής ,με τον Πολιτισμό όπως το Θέατρο Μυτιλήνης αλλά και τα πολύ σημαντικά έργα υποδομής της Δυτικής Λέσβου όπως ο Δρόμος Καλλονή Σιγρίου και το Λιμάνι του Σιγρίου .Όντας τότε ένας από τους στυλοβάτες του Κώστα Σημίτη τον έπεισε και ενέταξε στις προτεραιότητες των υποδομών του νησιού τα δύο αυτά έργα.Και από την ώρα που εγγράφονται επίσημα τα έργα δεν ξεγράφονται.Οι νίκες όμως έχουν πολλούς νικητές ,οι ήττες κανέναν.Η Καλλονή με την παρουσία του Πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη που έγινε και για τη στήριξη του Φραγκλίνου ήταν αυτή που τα έφερε στο νησί . Από τα άλλα δύο αδέλφια ο Σαράντης (Οικονομολόγος) της ΑΣΟΕΕ διετέλεσε αντιπρόεδρος, του Νοσοκομείου Αλεξάνδρα και Πρόεδρος στα Σισμανόγλειο Νοσοκομείο και Παδοψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής και τη δεκαετία του 50 ήταν μαθητής του Δημοτικού Σχολείου όπως και ο Παναγιώτης (ο υποφαινόμενος) που σπούδασε Τοπογράφος Μηχανικός στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Στην πλατεία επίσης γεννήθηκε και τη δεκαετία του 50 και ήταν μαθήτρια του Δημοτικού και η Αγγελική Αθανασέλλη του Οδυσσέα και της Ραλλιώς που σπούδασε στη Θεσσαλονίκη στο Αριστοτέλειο Μαθηματικός και ο Νίκος Κουτρούπης του Γιώργου και της Στρατονίκης κι αυτός μαθητής Δημοτικού τη δεκαετία του 50 που σπούδασε Μεταλλειολόγος Μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο.Η μητέρα μου υπήρξε μέγας ινστρούκτορας και συμβουλάτορας.Για την εποχή της ήταν σχεδόν η μόνη μορφωμένη στο ημιγυμνάσιο της Πέτρας γυναίκα του χωριού. Σ'αυτήν την πλατεία παραδόθηκε και ο τελευταίος αντάρτης του Δημοκρατικού Στρατού ο Β. από το Σκαλοχώρι. Αδύνατος,κοντούλης , καταβεβλημένος,με μακριά γενειάδα και τριμμένα ρούχα σε κακά χάλια δεν είχε τίποτα από αυτά που εγώ είχα πλάσει με τη φαντασία μου.Είχα π.χ. ακούσει από τον πατέρα μου για την παληκαροσύνη κάποιου Φιλιανού Αγροφύλακα που σκοτώθηκε στις επιχειρήσεις της χωροφυλακής στη θέση <<Φκόλια>> θέση όπου ο πρόδρομος οικισμός της Ανεμώτιας. Είχα ακούσει για τη συνετή ανθρώπινη συμπεριφορά του γιατρού Χαβαράνη όταν έγινε το επεισόδιο στο Κοινοτικό Κατάστημα στο χωριό .Είχα συνεργαστεί το 1965 με έναν από τους Πασχαλιάδες απο την Αγιάσο (ήταν καλός οικοδόμος) στη Μυτιλήνη.Ένα παλληκάρι, με μια καλή ψυχή. Τούτος ήταν μια δυστυχία.Θα αναφέρω επίσης και τα θλιβερά της πλατείας αφού από αυτήν περνούσαν για την τελευταία τους κατοικία τους συγχωριανούς μας που μας έφευγαν από τη ζωή.Γινόταν μία στάση ψάλοντας και οι Ανεμωτίσιοι τους αποχαιρετούσαν Τέλος από την πλατεία περνούσε και ο επιτάφιος αλλά και η Ανάσταση, με πλήθος κόσμου να ακολουθεί με λαμπάδες στο χέρι την περιφορά τους, που ξεκινούσε και ξεκινά ακόμη από την εκκλησία της Μεταμόρφωσης προς τα Αλώνια ,το παλιό Σχολείο ,το παντοπωλείο του Γιώργη Χατζηγιώργη το φούρνο του Βέργου και έφτανε στην πλατεία.Από εκεί έστριβε για πλατέα και πίσω στην εκκλησία.. Όλα μαγικά και η μνήμη φορτωμένη εικόνες από τα φτωχικά πέτρινα μεταπολεμικά και μετεμφυλιακά χρόνια.Ευτυχώς η Ανεμώτια τα πέρασε αναίμακτα γιατί έτσι επιβεβαίωσε τη μια από τις δύο εκδοχές προέλευσης του ονόματός της.Δεν χύθηκε ποτέ αίμα.Αναίμακτη. Η επεξεργασία δεν τέλειωσε συνεχίζεται
Η ώρα είναι περίπου τρεις το πρωί.Τα πρώτα βήματα ακούγονται στο παλιό λιθόστρωτο του χωριού κοντά στην κεντρική πλατεία .Είναι οι καφετζήδες που ετοιμάζονται να ανοίξουν τους καφενέδες τους.Ο Θόδωρας ο Χατζημήτρος νότια ,οι Οδυσσέας Αθανασέλλης ,Ηλίας Παπουτσής και Γιάννης Χατζηγιώργης ανατολικά και ο Ηλίας ο Κεραμιδάς(Σκαλουχουρτέλ(j)με το γιο του Στρατή δυτικά της κεντρικής πλατείας του χωριού.Όλα τα καφενεία υπερυψωμένα από το δρόμο με υπόγειες γκλαβανές.Του Κεραμιδά ήταν το πιο ψηλό γι'αυτό και από το προαύλιο του στις Εθνικές γιορτές εκφωνούνταν πατριωτικοί λόγοι από κάποιον,συνήθως δάσκαλο, και από τα παιδιά απαγγελίες ποιημάτων.Στην γκλαβανή όμως του Κεραμιδά είχε και πολλά φίδια γιαυτό και συνεχώς μυρίζαμε μυρωδιά καμένου δέρματος για να τα διώχνει.Η κατάργηση των γκλαβανών μόνο τα απομάκρυνε. Σε λίγο ακούγονται οι σύρτες και οι σκεβρωμένες πόρτες που αρνούνται το εύκολο άνοιγμα, ανοίγουν και στερεώνονται.Στο βάθος των καφενείων η παραχούτ(υπερυψωμένο τζάκι)με την πυρήνα ως κύριο μέσο(καύσιμη ύλη) για το ζέσταμα νερού και το ψήσιμο του καφέ.Yπήρχαν και σόμπες με ξύλα αυτοσχέδιες που στο πάνω μέρος τους ήταν σαν στρογγυλό ταψί διαμέτρου 40-50 εκατοστών και που το γέμιζαν οι καφετζήδες με άμμο.Πάνω στην άμμο έβαζαν το μπακιρένιο <<γκιουγιούμ>> για να έχουν χλιαρό νερό έτοιμο να μπει στο μπρίκι.
Το γκιουγιούμ για ζεστό νερό.Αυτό είναι
του Ηλία Κεραμιδά (Σκαλουχουρτέλ(j)
που το διέσωσε ο εγγονός του Ηλίας Κεραμιδάς
Κάπου κοντά συνήθως και ο χουτζιρές(συρτάρι)για τα χρήματα που εισέπραττε ο καφετζής.Μετά από το άνοιγμα ακολουθούσε ένας μονότονος ήχος που βαστούσε πολλή ώρα .Ήταν ο θόρυβος από το τεράστιο πέτρινο γουδί με το μεγάλο επίσης πέτρινο γουδόχερο που έμοιαζε με το ρόπαλο του Ηρακλή. Xτυπούσε και τσάκιζε τον καφέ που ήταν αρκετά μεγάλης ποσότητας. Γκούπ,γκούπ,γκούπ,γκούπ μέσα στην απόλυτη ησυχία που τη διέκοπταν μόνο οι φωνές των γρύλων,των γαϊδάρων, του γκιώνη,του μπούφου και των άλλων νυκτόβιων πουλιών.Τα μιζέρια με τα πανάρχαια κυππαρίσια που ήταν το νεκροταφείο των μουσουλμάνων Τούρκων κατακτητών η κυριότερη κατοικία τους.Ήταν και τα ξαφνικά τρεχαλητά μέσα στις στέγες των κουναβιών που κυνηγούσαν τους κατατρομαγμένους ποντικούς.Γκούπ,γκούπ,γκούπ,γκούπ και γύρω στις πέντε οι πρώτοι πελάτες -θεριακλήδες του πρώτου καφέ της μέρας.Η πλειονότητα αγρότες που πήγαιναν εκτός από καφέ και για πρωϊνή ανάλυση της πολιτικής κατάστασης.Πολλοί οι λάτρεις του ΚΚΕ που ήταν εκτός νόμου και καλυπτόταν από τη ΕΔΑ. Αρκετοί ανήκαν στα Βενιζελογενή κόμματα και οι λιγότεροι στα δεξιά κόμματα.Όμως οικογενειακές ανάγκες έβγαζαν πάντα δεξιούς προέδρους.Ρόλο έπαιζαν τα μπακαλοτέφτερα και τα μεροκάματα. Λίγους μήνες πριν την αυγή του 1950 παιδάκι 5 χρόνων έχω στα μάτια μου την εικόνα του γελαστού γιατρού της Ανεμώτιας του Μίμη Χατζηγιώργη(γιός του Ηλία) .Ένα μαύρο ταξί μάλλον μάλλον FORD με οδηγό τον Φιλιανό Κώστα Χαγιαλά(το πιθανότερο) τον πήρε μπροστά από το μαγαζί του Θωμά Χατζηγιώργη και τον πήγε στη Μυτιλήνη για να φύγει και να καταταγεί στον στρατό.Τον εκπαίδευσαν ως ασυρματιστή και στο Γράμμο όπου τον έστειλαν στις τελευταίες επιχειρήσεις ένα από τα καμάρια του χωριού μας σκοτώθηκε.Μετά από κάποια χρόνια ήλθαν και τα οστά του που ενταφιάστηκαν στην <<Κολέθρα>>.Κάποιος Ανεμωτίσιος μου είπε ότι Κολέθρα θα πει από εκεί που έρχεται το νερό.Έτσι όμως αποκαλείται από παλιά το νεκροταφείο του χωριού και η περιοχή γύρω από αυτό.,Μπορεί.Την ίδια περίοδο ήλθε από το Γράμμο και ο Θείος μου φαντάρος του στρατού κι αυτός.Η σκηνή μέσα στο καθιστικό του σπιτιού μας.Ο θείος μου 25 χρόνων περίπου τότε. Βγάζει το πουκάμισό του και αντικρίζουμε ένα κατάμαυρο σώμα από τους μώλωπες που του έκαναν οι πέτρες που προήλθαν από σκάσιμο οβίδας πολύ κοντά του..Σώθηκε όμως και ζει ακόμη σήμερα 28 Ιουνίου 2014 που γράφονται αυτές οι γραμμές στην Αμερική όπου βρήκε και καταφύγιο . Επιστρέφουμε στις πρωϊνές ώρες της Ανεμώτιας όπου πολλές φορές αυτή την ώρα άκουγες και μια φωνή σχεδόν σε κατάσταση πανικού.<<Ω θείου Γιώργου>>και ξανά Ω θείου Γιώργου.Ο πανικοβλημένος ήταν κάποιος συγχωριανός μας που ήθελε να ξυπνήσει τον Γραμματέα του χωριού,τον πατέρα μου Γιώργο Σαράντη Παπαδέλλη με το παρατσούκλι ου Γιώργους του Χατζησαραντέλ(j).Αυτό γατί ο παππούς μου Σαράντης Παπαδέλλης που γεννήθηκε το 1978 λιθοξόος στο επάγγελμα όταν πήγε για δουλειά πετραδικής στη Μέκκα επιστρέφοντας βαφτίστηκε στον Ιορδάνη ποταμό και έγινε Χατζής που στην Ελληνική λέγεται <<προσκυνητής>>,και οι γιοί του λεγόταν Χατζησαραντέλια.O αλησμόνητος, καλοκάγαθος και ιδιαίτερα ευαίσθητος άνθρωπος κυριολεκτικά του χωριού μας ο πατέρας μου που τέλειωσε το ημιγυμνάσιο Βατούσας με άριστα και μετά σπούδασε λογιστικά στη Μυτιλήνη είχε μια τραγική αναπάντεχη μοίρα.Μια καταιγίδα στη θάλασσα γύρω στο 1934 έπνιξε τα όνειρά του που ήταν μεγάλα.Έτσι το κύμα αυτής της μοίρας τον έφερε ναυαγό στο χωριό μας.Για τριάντα πέντε χρόνια πρόσφερε άοκνα τις υπηρεσίες του πολύ πιο πάνω από τις υποχρεώσεις του ως μισθωτού. Ήταν αυτός που κόσμησε το χωριό μας γύρω γύρω με δασύλλια και ημέρεψε την αγριάδα του τοπίου.Αυτός που φύτεψε με ακακίες τον δρόμο προς τον Χάρακα.Ήταν ο κύριος δημιουργός του πιο σύγχρονου για την εποχή του Κοινοτικού ελαιοτριβείου ,του γκλαμίνγκολα όπως λεγόταν και τόσων άλλων κοινοφελών έργων πολλά από τα οποία έγιναν με την επιμονή του στην εφαρμογή της προσωπικής εργασίας του ενός μεροκάματου το χρόνο για όλους αλλά και στην πρόθυμη συμμετοχή πολλών κατοίκων που τους καλόπιανε. Ήταν αυτός που προσπαθούσε να ταιριάξει τα νιάτα με επιτηδευμένα συνοικέσια που έδιναν και έπαιρναν στο σαλόνι του σπιτιού μας.Χαρακτηριστικό παράδειγμα η διάλυση ενός γάμου λίγο πριν την τελετή στην εκκλησία και ο νέος γαμπρός την ίδια ή την άλλη άλλη μέρα ήταν έτοιμος με κατάληξη μια ευτυχισμένη οικογένεια. Αυτός που εγγυήθηκε τη ζωή ανταρτών και φίλα προσκείμενων εκμεταλλευόμενος τη συγγένειά του με στέλεχος του ΚΚΕ Ανεμώτιας και έτσι δεν άνοιξε μύτη.Που πήγε στα <<Τσκαλιά>> που είναι το ύψωμα πάνω από τις εκβολές της Ποταμιάς και φώναζε στους αντάρτες τα ονόματά τους για να παραδοθούν και να έχουν το δικαίωμα της χάριτος που έδινε η τότε κυβέρνηση με βάση τα παρακάλια των συγγενών τους και όταν πληροφορήθηκε την κακοποίησή τους από αστυνομικούς έτρεξε και τους σταμάτησε με αυστηρούς τόνους.Αυτός που ήταν ο μόνος που δέχτηκε και βάφτισε το γιο του αντάρτη και τον ονόμασε και Λευτέρη.Αυτός που βοήθησε το πρώτο στέλεχος του ΚΚΕ Ανεμώτιας να παρακάμψει το πιστοποιητικό νομιμοφροσύνης και να ζήσει αξιοπρεπώς την οικογένειά του στην Αυστραλία και τόσα άλλα ων ουκ έστι αριθμός.<<Αντί όμως του μάννα χολήν>>.Και οι παροικούντες στην Ιερουσαλήμ ίσως έχουν εύκολη την ερμηνεία.Ο θείος λοιπόν Γιώργος δίχως δεύτερη κουβέντα σηκωνόταν και έτρεχε να βοηθήσει όποιον είχε ανάγκη.Βλέπεις το λεωφορείο έφευγε πολύ πρωί για Καλλονή Μυτιλήνη.Είναι όμως ευκαιρία να κάνω από εδώ μνεία για κάτι που τον ξεχώρισε.Είναι ο μοναδικός τρόπος γραφής του.Ένα είδος καλλιγραφίας που αξίζει μελέτης και έκθεσής του σε κατάλληλο μουσείο καλλιγραφίας.Μπορεί κανείς να το διαπιστώσει από τα πρακτικά των Κοινοτικών Συμβουλίων μέχρι το 1970 οπότε και συνταξιοδοτήθηκε .Θα τον χαρακτήριζα Πικάσο της καλλιγραφίας. H νύχτα περνούσε και οι αγροτοκτηνοτρόφοι τύλιγαν τις κιτρινόασπρες μαντίλες τους στο κεφάλι και έφευγαν για τα χωράφια και τα ζώα.Μόνοι τους ή με τις γυναίκες τους και τον άλλο ταϊφά όταν ήταν η εποχή του λιομαζώματος. Πολλοί φορούσαν και τις λεγόμενες γκιλότες που ήταν ένα τελείως εφαρμοστό στην κνήμη από τον αστράγαλο μέχρι το γόνατο παντελόνι και από εκεί και πάνω φαρδύ.Υπήρχαν ακόμα και αρκετοί που φορούσαν βράκες.Θυμάμαι τον Ηλία Κεραμιδά (Σκαλουχουρτέλ),τον Ηλία Ασλάνη θετό πατέρα του μετέπειτα προέδρου Τάκη Ασλάνη το Λάτζο κ.α. Την ίδια ώρα ο μπαχτσεβάνης από την Πέτρα ή την Άναξο,μετά από διαδρομή τριών ή και τεσσάρων ωρών από μονοπάτι που τα ζωντανά τον είχαν μάθει απέξω ,έφτανε στην πλατεία διαφήμιζε την πραμάτια του που ήταν λαχανικά μέσα σε δύο κασέλες και χανόταν με το γάϊδαρό του στα σοκάκια του χωριού.Σαν τέλειωνε δε με τις άδειες κασέλες καθόταν στα καφενεία κυρίως τα εξοχικά Νέος Κόσμος και Μεξικάνα και όσα έβγαζε τα ρακόπινε. Μετά πίτα στο μεθύσι δεν έβλεπε πού πήγαινε μα τον οδηγούσε ασφαλώς στο σπίτι του ο γάϊδαρος.Σε μια γωνιά της πλατείας και τα λίγα λαχανικά του Μπαρμπέρη (παρατσούκλι) που τα καλλιεργούσε με επιμέλεια στο περιβόλι του κάτω από το Άλλου του Βνάρ κοντά στη διασταύρωση του ρέματος του Καλοκώστα με το δρόμο για τα Κρύα Νερά (Κάμπος) και την Περασιά.Εδώ σημειώνω ότι ο Μιχάλης έμοιαζε πάρα πολύ με τον Αμερικανό ηθοποιό Κλάους Κίνσκι πατέρα της επίσης διάσημης ηθοποιού Ναστάζια Κίνσκι. Παράλληλα εμφανίζονταν και οι άλλοι μαγαζάτορες όπως ο Παναγιώτης ο Χατζηγιώργης και ο Γιώργος Καραολάνης.Άνοιγε το κρεοπωλείο του ,κυρίως τα Σάββατα,ο Αντώνης ο Καφετζής γνωστός και ως <<Αντώνας>>εκεί που είναι σήμερα τα γραφεία του Συνεταιρισμού.Ήταν μερικές φορές το πρωί και ο θείος μου αδελφός της μητέρας μου Λυσάνδρας ο Ηλίας ο Βλάμης που έμαθε μπαρμπέρης στη Μυτιλήνη και είχε μια γωνία στο καφενείο του Αθανασέλλη με έναν ωραίο καθρέφτη έπιπλο.Αλλά και ο Μιχάλης ο Koυτρούπης του.(Μχαλέλ(j)πιο πέρα από τη ΒΑ γωνία της Πλατείας είχε κι αυτός κουρείο. Άνοιγε και ο Παντελής Λιγάτος το Ραφείο του πίσω από το παντοπωλείο του Χατζηγιώργη προς την κατεύθυνση του Κοινοτικού καταστήματος.Και ο Γιώργος Κουτρούπης(πατέρας του μεταλλειολόγου Νίκου Κουτρούπη και των τριών θηλυκών αδελφών του) δίπλα στο παλιό ιστορικό Κοινοτικό Γραφείο ιδιοκτησίας Τιμολέοντα Αίνιζλη .Εκεί δίπλα γινόταν και η διανομή της Αμερικάνικης βοήθειας (UNTRA) με κουπόνια από τον <<επισιτισμό>> όπως ήταν τότε ο ανεπίσημος τίτλος της Υπηρεσίας αυτής. Παράλληλα ακουγόταν και η φωνή του Παναγιώτη του Χαλκοδαίμονα,του καλλικέλαδου αυτού δύστυχου συγχωριανού μας που αν και η ζωή του στέρησε την όραση του χάρισε μια θεϊκή φωνή.Ψάρια ,ψάρια.Τρέξτε να προλάβετε σάρδα,σάρδα(σαρδέλλα) φώναζε ο Παναγιώτης κρατώντας την κουτσκούδα του (μαγκούρα) που τον βοηθούσε να περπατά και να ανιχνεύει το χώρο.Ήταν οι Καλλονιάτες μικροπωλητές που έπαιρναν τα ψάρια από την πρωϊνή καθημερινή δημοπρασία που γινόταν στο Γιαλό-όπως αποκαλούσαμε τη Σκάλα Καλλονής και την πουλούσαν στα γύρω χωριά. Πολλές φορές το καλοκαίρι ερχόταν και κάποιο φορτηγό από την Καλλονή φορτωμένο καρπούζια.Πολλοί από όσους δεν είχαν δική τους παραγωγή στον κάμπο ή αλλού τα έπαιρναν με το τσουβάλι για όλο το καλοκαίρι.Από την πλατεία περνούσε και το καλακάγαθο παιδί το Χριστέλ(j) (Xρήστος Νταής) που ήταν το καϋμένο ανάπηρο στο σώμα και δεν έβλεπε και καλά.Το ίδιο και η αδελφή του που ζούσε μαζί του σε ένα πολύ μικρό φτωχικό σπιτάκι κοντά στην παλιά εκκλησία του Άη Γιώργη, Ένα νταμέλ(j). Ο Χρήστος ήταν εντεταλμένος συλλέκτης των σκουπιδιών του χωριού.Είχε ένα ταλαίπωρο γάϊδαρο φορτωμένο με δύο πλακέ ξύλινες κάσες σχήματος κόλουρης πυραμίδας που από κάτω τις άνοιγε , άδειαζε τα σκουπίδια και τις έκλεινε.Ο χώρος εναπόθεσης λίγο πριν το ελαιοτριβείο στα Μιζέρια όπου σιγά σιγά δημιουργήθηκε η σημερινή πλατεία στην περιοχή αυτή που δυστυχώς η διαμόρφωσή της είναι τελείως απαράδεκτη. Έτσι προχωρούσαμε προς το μεσημέρι όπου τα καφενεία ήταν σχεδόν άδεια.Πολλές φορές βλέπαμε κάποιες κότες να κάνουν την εμφάνισή τους και να μπαίνουν ακόμη και μέσα σ'αυτά. Αργότερα ο χαρακτηρισμός του χωριού ως ημιτουριστικού επέβαλε κανόνες και η αστυνομία άρχισε τις μηνύσεις, οπότε αυτά τα άσχημα φαινόμενα σταμάτησαν.Ήταν η ώρα του μεσημεριανού φαγητού και στη συνέχεια η ώρα που μας υποχρέωναν για ύπνο οι μανάδες μας και εμείς την κοπανούσαμε με διάφορους και επικίνδυνους τρόπους.Το απόγευμα άρχιζε ο νέος κύκλος κινητικότητας ,μετά την επιστροφή των αγροτοκτηνοτρόφων από τα χωράφια και τα ζώα.Μόλις έφταναν στο σπίτι τους έφευγαν αμέσως για τα καφενεία. Καφές,,τάβλι,ντάμα,ξερή ,πρέφα ή κούπες με πολλές επινίκιες κραυγές από μερικούς πιο ενθουσιώδεις νικητές όπως ο αυτοκινητιστής Χρήστος Ν. και απελπισίας όπως ο θείος Αντώνης Κ. ,που δεν ήταν θείος μου αλλά ήταν καλός γείτονας που θύμωνε με την ατυχία του.Εξάλλου έτσι ήταν η πρακτική στο χωριό να αποκαλούμε θείους και θείες του μεγαλύτερους, .Ένας πολύ καλός παίχτης που σχεδόν δεν έχανε ποτέ ήταν ο πολυαγαπημένος μου παππούς,ο μεγάλος παραμυθάς Πανανής Βλάμος όπως τον αποκαλούσαν.Το σωστό είναι το Βλάμης.Θυμάμαι τις νίκες του γιατί περίμενα να τελειώσει το παιχνίδι και αμέσως ορμούσα στην τσέπη του που είχε πάντα το κερδισμένο λουκούμι.Η μόνη μου υποχρέωση ήταν να του διαβάζω που και που από την εφημερίδα Ακρόπολη τον<< Τσακιτζή τον Εφέ του Αϊδινίου>> γιατί στα μέρη όπου αυτός έζησε νεαρός τη Σμύρνη και τη Μαγνησιά, ως μετανάστης από την Ανεμώτια, ο Τσακιτζής είχε τη δράση του. Αλλά ήταν και ο πονόδοντος από κάποιο σάπιο δόντι που το αναλάμβανε με τη δοντάγρα της η αδελφή του Αντώνη του Καρέκου η Αρετώ Βατουσίου ,δεξιοτέχνης του είδους,που το σπίτι της ήταν λίγο πιο κάτω από την πλατεία και ορατό από αυτήν προς την κατεύθυνση του Αη Γιώργη. Θεωρώ εδώ σημαντικό να περιγράψω τη σχεδόν μακάβρια σκηνή που είδα να διαδραματίζεται στο κτήμα μας στο Κουρνέλι. Είναι σχετικό με τον προαναφερθέντα τρόπο αντιμετώπισης του δοντόπονου. Κάποιος κτηνοτρόφος από την Ερεσό που νοίκιαζε τα χωράφια μας για να βόσκει τα πρόβατά του είχε ισχυρό πονόδοντο μια μέρα που ήμουνα εκεί εγώ και αυτός .Το γεγονός αυτό έγινε περί το 1957 ή το 1958. Τον βλέπω να μαζεύει ξύλα να τα σωριάζει και αφού άναψε φωτιά πήρε ένα σύρμα το ζέστανε και το έχωσε μέσα στην τρύπα του δοντιού.Έβγαλε μια τεράστια κραυγή που αντιλάλησε πάνω στο Σιμόκαστρο και μετά από λίγη ώρα ηρέμησε.Ήταν μια εναλλακτική απονεύρωση.Ήταν και ο αξέχαστος παπάς της Ανεμώτιας για πάρα πολλά χρόνια.Δεν μπορούσε λόγω σχήματος να παίξει και θύμωνε πολύ με τα κακά παιξίματα.Έτσι με κάποια ταχύτητα άρπαζε το σωστό χαρτί από τον παίχτη που καθόταν δίπλα του και το έριχνε με δύναμη στο τραπέζι δείχνοντας τις καλές του γνώσεις στα χαρτιά.Σαν έπερνε δε χαμπάρι για προσηλιτισμό από Γιαχωβάδες δεν εφάρμοζε δημοκρατικές μεθόδους συνετισμού στους δράστες.Τους παραμέριζε και τους έδινε εντολή να τα μαζέψουν αμέσως και να φύγουν.Συνήθως οι γιαχωβάδες ήταν από άλλα χωριά και πουλούσαν σουγιάδες, μαχαίρια και άλλα τέτοια αντικείμενα.Όχι πως οι Ανεμωτίσιοι δεν είχαν τους δικούς τους εκπροσώπους που ήταν κάμποσοι.Είχα και εγώ τον παππού μου το Βλάμο που προσηλυτίστηκε μάλλον στην Αμερική όπου έζησε από το 1916 έως μάλλον το 1926 αλλά δεν μιλούσε καθόλου γιαυτό.Ήταν παθητικός οπαδός όχι ενεργητικός.Τα ατέλειωτα έντυπα που του στέλνανε τα χρησιμοποιούσε η σύζυγός του η γιαγιά μου Αναστασία το γένος Χρήστου Βέργου που ήταν πολύ θρήσκα όπως και όλη η οικογένεια των Βεργήδων αφού είχαν τον πατέρα τους Χρήστο κάποιους χρόνους ψάλτη στην Αγία Φωτεινή της Σμύρνης και στην Μεταμόρφωση της Ανεμώτιας (αμισθί),για να τυλίγει διάφορα πράγματα.Όταν τον ρωτούσαμε τον παππού μας γιατί δεν πηγαίνει στην εκκλησία μας έλεγε πως ήταν μαλωμένος με τον παπα Βαγγέλη.Ο λόγος ήταν ότι στα μπαχτσιαδέλια τους που συνόρευαν στην Πλατανούδα η κατσίκα του παπά έτρωγε τα λαχανικά του.Ήταν πρόσχημα.Όμως σε ηλικία 80 χρόνων περίπου μια Κυριακή πήρε τα πόδια του και πήγε στο ναό της Μεταμόρφωσης και εκκλησιάστηκε μετανιωμένος. Έτσι σιγά-σιγά έφτανε η ώρα να ανάψουν τα λούξ. Οι φωτιστικές αυτές συσκευές που μπορείς σήμερα να τις βρεις ως design με ηλεκτρικό ρεύμα ,τότε συνδύαζαν την παραφίνη με τον αμίαντο που αντιπροσώπευε το λαμπτήρα.Παρέες παρέες με καραφάκια ούζο και μεζέδες από κομμένες ντομάτες ,από ελιές,κάποιο μερικές φορές τυρί και πολύ συζήτηση με πειράγματα και καλαμπούρια με πολύ χιούμορ.Έπιασα και κάποιους κάποια στιγμή με τα αυτιά κολλημένα σ' ένα ραδιόφωνο να ακούν εδώ Σόφια,εδώ Τίρανα κ.λ.π.ειδήσεις από τον υπαρκτό κατά την άποψή τους Κομμουνιστικό παράδεισο.Υπήρχαν και οι κουμαρτζήδες που έπαιζαν πόκα με χρήματα.Κάποια στιγμή ακουγόταν πάλι η όμορφη δυνατή φωνή του κήρυκα (Παναγιώτης Χαλκοδαίμων) με διάφορες ανακοινώσεις της Κοινότητας αλλά και ιδιωτικές.Κύριοι,οι,οι και ακολουθούσε η ανακοίνωση που έφτανε μέχρι τουλάχιστον την Πλατέα όπου σήμερα η αίθουσα δεξιώσεων.Π.χ. Απόψε στο παλιό σχολείο θα δοθεί παράσταση του θεατρικού έργου ο <<Ποπολάρος>> κ.λ.π. Ήταν η φωνή του χωριού που ξυπνούσε την περιέργεια αλλά και πηγή πληροφορίας που έσπαγε τη σχετική μονoτονία. Ξαφνικά και κάποια σύρραξη .Αλλά μόνο λεκτική. Διαβόλ χαμένι και άλλα τέτοια.Οι συνήθεις λόγοι αγροζημιές στα σύνορα.Έφαγε η κατσίκα του ενός την αμπολάδα του διπλανού ιδιοκτήτη.Μερικές φορές και η υποψία για μικροκλοπές σε κουκιά ,σταφύλια και άλλα σάλια μπάλια όπως λέγαμε τα ασήμαντα πράματα, που όμως δείχνουν τις δύσκολες ώρες που βίωναν οι συγχωριανοί μου αγωνιζόμενοι να τα βγάλουν πέρα.Απέξω από το καφενείο του Γιάννη του Χατζηγιώργη κάποιος παραγιός(εργαζόμενος σχεδόν μόνιμα στις δουλειές κάποιου αφεντικού) όπως αποκαλούσαν τότε τους έχοντες και κατέχοντες και κάνει νοήματα στο αφεντικό που κάθεται μέσα να του πει κάτι.Το αφεντικό δεν ανταποκρίνεται αρχικά αλλά ο παραγιός επιμένει στα νοήματα ,οπότε το αφεντικό βγαίνει έξω και στράφτει ένα χαστούκι στον δυστυχή που τον θυμόταν σε όλη του τη ζωή. Μετά αρχίζουν τα τραγούδια .Μερικές φορές συνδετημόνας ήταν και ο Παναγιώτης ο Χαλκοδαίμονας οπότε ο υπέροχος αμανές του έσπαγε καρδιές.Έτσι τελείωνε μια μέρα μαζί και με άλλα αναπάντεχα και λίγο πριν τα μεσάνυχτα όλα έκλειναν .Τελευταίοι αναχωρητές οι καφετζήδες που τακτοποιούσαν πριν φύγουν τα τραπέζια ,τις καρέκλες και τα άλλα σκεύη για να είναι έτοιμα το πρωί. Όμως που και που κανένα φανάρι έκανε την εμφάνισή του που σήμαινε κάτι καλό ή κακό.Γέννα ή αρρώστια.Πολλές φορές ήταν τα μαθητριάκια της μοδιστρικής που ξενυχτούσαν όταν ήταν κοντά γιορτή και τα πήγαιναν αργά στα σπίτια τους.Το καλοκαίρι τα πράγματα ήταν πιο χαλαρά.Περισσότερο ξενύχτι με τη συμμετοχή και των Ανεμωτίσιων παραθεριστών από τη Μυτιλήνη και την Αθήνα.Τραγούδια κανένα παραπάνω μεράκλωμα με το σχετικό χορό και κανένα σπάσιμο πιάτων.Πολλές φορές από την πλατεία ξεκινούσαν και οι καντάδες με μηχανικά μέσα.Ένα γραμμόφωνο με μια βαριά δωδεκάβολτη μπαταρία και σε κάθε στάση μια πλάκα και αλλαγή βελόνας.Η διαδρομή προς το παλιό σχολειό,στα αλώνια,στην εκκλησία,στην Πλατέα και επιστροφή.Όταν είχαμε μεγάλες γιορτές τα πράγματα ήταν τελείως αλλιώτικα.Έτσι της Σωτήρας που είχαμε το μεγάλο τριήμερο πανηγύρι ,της Παναγίας στις 15 Αυγούστου και του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου που ήταν διήμερα είχαμε πάντα μουσικές(συγκροτήματα). Της Σωτήρας το λιγότερο ήταν τρία τα συγκροτήματα στην πλατεία . Προέλευσή τους η Φίλια,ο Σκουτάρος ,τα Παράκοιλα που είχαν παράδοση στη μουσική με τα παραδοσιακά τους όργανα αλλά και τραγούδια. Άλλες φορές από Μυτιλήνη Κάπη κ.α. Στην κομπανία τους και μια ντιζέζ που πολλοί την αποκαλούσαν ντιζέ. Γινόταν χαμός μέχρι το πρωί.Και σαν έφτανε η ώρα δώδεκα άρχιζαν τα ραβασάκια στον Αποστόλη τ για παράταση της λειτουργίας του ηλεκτροφωτισμού με κάποιο κόστος για το παραγγέλνοντα.Ο δύστυχος Αποστόλης άκουγε όλη τη νύχτα το ντούκου ντούκου της μηχανής που το πλήρωσε αργότερα με την ακοή του.
Ο ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΑΛΞΕΙΣ
ΗΛΕΚΤΡΟΦΩΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΝΕΜΩΤΙΑΣ
Το πιο σημαντικό γεγονός όμως ήταν η ώρα που θα χόρευε ο Κώστας Π. Kτηνοτρόφος στο επάγγελμα που ζούσε τον περισσότερο καιρό στην Καλή Λαγκάδα με τα ζώα του και δεν τον έβλεπες στα καφενεία τον άλλο καιρό.
Είχε ίσια μαλλιά που έπεφταν στα μάτια του τσιγκελωτό μουστάκι και στο πανηγύρι φορούσε παντελόνι-γκιλότα ,πουκάμισο μιλιτέρ και γιλέκο μαύρο.Είχε δικό του τρόπο στο χορό με διάφορα τσαλίμια που ξεσήκωναν τους άλλους Ανεμωτίσιους αλλά και τους ξένους επισκέπτες. Ένας άλλος κτηνοτρόφος που πέθανε αφήνοντας πολλά ερωτηματικά για την προέλευσή του. Ήταν ο καλοκάγαθος Συμεών Γάλκα Ρωσικής καταγωγής που η μοίρα τον έφερε στην Ανεμώτια. Εθρυλείτο ότι ήταν απο οικογένεια του περίγυρου του αυτοκράτορα της Ρωσίας που φυγαδεύτηκε από κάποιον κατά την Οκτωβριανή Επανάσταση.Ποτέ δεν μάθαμε πώς έφτασε στην Ανεμώτια. Είχε μερικά ζώα από τα οποία έβγαζε λίγα χρήματα ζώντας αρκετό χρόνο στην ερημιά προς την Καλή Λαγκάδα.Τον χειμώνα ζούσε με τον θείο μου Ηλία Βλάμη και την γυναίκα του Πολυξένη στο σπίτι τους στην Κούκλα απέναντι από του παππού μου Πανανή. Έλεγε λίγα λόγια και καθότανε αμίλητος δίπλα σ' αυτούς που παίζανε χαρτιά ή τάβλι.Πάντα γελαστός και πρόσχαρος διάβαζε δεν ξέρω και εγώ πώς την <<Ζωή του Κυρίου>> το έντυπο δηλαδή της Ορθόδοξης οργάνωσης <<η Ζωή>> που είχε εγγραφεί συνδρομητής,Ήταν Ορθόδοξος Χριστιανός και θεοσεβούμενος. Τέλος θα ήταν παράλειψή μου να μην αναφέρω και τα όμορφα στολίδια της γειτονιάς τις κοπέλες που τότε στις αρχές της δεκαετίας και περί το τέλος της ήταν έφηβες και έπαιζαν ανέμελα εκεί κοντά στην πλατεία .Ήταν κι αυτές ένα κομμάτι της πλατείας,λίγο πιο έξω απ'αυτή.Η αξέχαστη γελαστή δασκάλα η Όλγα , η άλλη δασκάλα η αδελφή της Βαγγελιώ,η Μαριανθούλα,, η Ποθούλα η Χρυσανθούλα,η Ρηνούλα,η Χρυσούλα η Ρένα και άλλες. Ιδιαίτερη αναφορά θέλω να κάνω εδώ στην αξέχαστη ψυχούλα που έφυγε νωρίς .Την καλοκάγαθη αγαπημένη μου Μυρσινιώ παιδί και έφηβη κι αυτή της πλατείας.Αν και η συμπεριφορά των συγχωριανών μου προς το ωραίο φύλο ήταν πολύ προοδευτική και επηρεασμένη από την κοινωνική εξέλιξη της γυναίκας της Σμύρνης με την οποία η Λέσβος είχε άμεση σχέση, στα καφενεία της πλατείας δεν κάθονταν γυναίκες εκτός από τα πανηγύρια.Πλησίαζαν μόνο σε μια άκρη της πλατείας κατά τους προεκλογικούς αγώνες και άκουγαν χειροκροτώντας τους ομιλητές κυρίως της ΕΔΑ. Οι κακόγλωσσοι κυρίως δεξιοί του χωριού μερικές φορές ξεχνούσαν την απελευθέρωση και τις αποκαλούσαν τσόκαρα. Πολλές όμως από αυτές όμως ήταν μιας μορφής πασιονάριες. Κατέβαιναν από την <<κούκλα>>όπως λεγόταν και λέγεται η περιοχή τέρμα ψηλά στο χωριό με τσόκαρα που χτυπούσαν με θόρυβο πάνω στους ντουσιμέδες (λιθόστρωτα) του χωριού για να παρακολουθήσουν την ομιλία.Σ'αυτήν την <<κούκλα>> στο τελευταίο σχεδόν σπίτι του χωριού του παππού μου του Πανανή Βλάμη είδα το πρώτο φως και στη διαδρομή των παιδικών μου χρόνων εδώ μπολιάστηκα με τα πρώτα αριστερά μπόλια της κοινωνικής δικαιοσύνης και είμαι υπερήφανος γιαυτό..Ο παππούς μου Πανανής και ο γιος του και θείος μου Ηλίας Βλάμης ήταν Κομμουνιστές. Από τις εμπειρίες μου δε από τα χρόνια που έζησα στην <<κούκλα>>έγραψα και ένα ποίημα που θα το δημοσιεύσω εν καιρώ που έχει τον τίτλο <<ο Γολγοθάς>>.Το ποίημα αυτό το μελοποίησε ο γιός μου Γιώργος. Ήταν όμως γυναίκα και η θεία Θεονίκη του μπάρμπα Θόδωρου που δούλευε στο φούρνο-καφενείο με όλη σχεδόν την οικογένεια.Τις Κυριακές όμως πολλές γυναίκες με τους συζύγους τους ,τους γονείς ή και πλησίον συγγενείς κάθονταν στα εξοχικά αναψυκτήρια καφεουζερί ,την Μεξικάνα και το Νέο Κόσμο.Κάνοντας δε σύγκριση με ότι βίωσα στην Καρδίτσα του 1973-1979 όπου οι γυναίκες στα χωριά ζούσαν σε καθεστώς απομόνωσης τις Ανεμωτίσιες της δεκαετίας του 50 τις θεωρώ αρκετά απελευθερωμένες. Σαυτή την πλατεία γεννήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 1945 με τη βοήθεια του γιατρού Καμπούρη και ο Φραγκλίνος Παπαδέλλης ,ο μικρότερος από τρία αδέλφια .Το όνομά του σηματοδότησε ενδεχομένως και το μέλλον του.Τον βάφτισε ο θείος μας Παρασκευάς Χατζηγεωργίου (Διάκος) και του έδωσε το όνομα του αγαπημένου του προέδρου Φραγκλίνου Ρούσβελτ.Έζησε βλέπεις και εργάστηκε πολλά χρόνια στην Αμερική .Ο Φραγκλίνος λοιπόν που σπούδασε Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.Ξεκίνησε τη μεγάλη συνδικαλιστική του πορεία αλλά και την ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία στο χώρο των γιατρών από το 1974 . Διδάκτορας Παιδιατρικής,Επίκουρος καθηγητής,Νοσοκομειακός,Πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ από όπου εκπορεύτηκε και το Εθνικό Σύστημα Υγείας του οποίου υπήρξε ο εμπνευστής και στυλοβάτης. Με μια μικρή ομάδα συναδέλφων του και με την συνηγορία του τότε Υπουργού Υγείας Παρασκευά Αυγερινού κατάφεραν να το επιβάλλουν μέσα από συμπληγάδες συμφερόντων που προσπαθούσαν να το τορπιλίσουν.Διετέλεσε και Πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου.Το 1993 εκλέγεται για πρώτη φορά Βουλευτής Λέσβου .Το ήθος του και η εντιμότητά του αναγνωρίστηκε από όλες τις πτέρυγες του Κοινοβουλίου.Οι πολίτες της εκλογικής του Περιφέρειας; Λέσβου-Λήμνου και Αη Στράτη τον ανέδειξαν βουλευτή για δέκα χρόνια στο Ελληνικό Κοινοβούλιο με το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ).Ο τότε Πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης τον επέλεξε το 1996 Υφυπουργό Υγείας Τη θητεία του συνόδευσαν πλήθος πρωτοβουλίες σε Πανελλήνιο επίπεδο για την Υγεία αλλά και γενικότερες πρωτοβουλίες που είχαν να κάνουν με τα παραπάνω τρία νησιά.Κορυφαίες αυτές που είχαν να κάνουν με την υγεία (Βοστάνειο Νοσοκομείο,Νοσοκομείο Λήμνου ,Κέντρα Υγείας) με την παιδεία ,Μουσικό Λύκειο Καλλονής ,με τον Πολιτισμό όπως το Θέατρο Μυτιλήνης αλλά και τα πολύ σημαντικά έργα υποδομής της Δυτικής Λέσβου όπως ο Δρόμος Καλλονή Σιγρίου και το Λιμάνι του Σιγρίου .Όντας τότε ένας από τους στυλοβάτες του Κώστα Σημίτη τον έπεισε και ενέταξε στις προτεραιότητες των υποδομών του νησιού τα δύο αυτά έργα.Και από την ώρα που εγγράφονται επίσημα τα έργα δεν ξεγράφονται.Οι νίκες όμως έχουν πολλούς νικητές ,οι ήττες κανέναν.Η Καλλονή με την παρουσία του Πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη που έγινε και για τη στήριξη του Φραγκλίνου ήταν αυτή που τα έφερε στο νησί . Από τα άλλα δύο αδέλφια ο Σαράντης (Οικονομολόγος) της ΑΣΟΕΕ διετέλεσε αντιπρόεδρος, του Νοσοκομείου Αλεξάνδρα και Πρόεδρος στα Σισμανόγλειο Νοσοκομείο και Παδοψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής και τη δεκαετία του 50 ήταν μαθητής του Δημοτικού Σχολείου όπως και ο Παναγιώτης (ο υποφαινόμενος) που σπούδασε Τοπογράφος Μηχανικός στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Στην πλατεία επίσης γεννήθηκε και τη δεκαετία του 50 και ήταν μαθήτρια του Δημοτικού και η Αγγελική Αθανασέλλη του Οδυσσέα και της Ραλλιώς που σπούδασε στη Θεσσαλονίκη στο Αριστοτέλειο Μαθηματικός και ο Νίκος Κουτρούπης του Γιώργου και της Στρατονίκης κι αυτός μαθητής Δημοτικού τη δεκαετία του 50 που σπούδασε Μεταλλειολόγος Μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο.Η μητέρα μου υπήρξε μέγας ινστρούκτορας και συμβουλάτορας.Για την εποχή της ήταν σχεδόν η μόνη μορφωμένη στο ημιγυμνάσιο της Πέτρας γυναίκα του χωριού. Σ'αυτήν την πλατεία παραδόθηκε και ο τελευταίος αντάρτης του Δημοκρατικού Στρατού ο Β. από το Σκαλοχώρι. Αδύνατος,κοντούλης , καταβεβλημένος,με μακριά γενειάδα και τριμμένα ρούχα σε κακά χάλια δεν είχε τίποτα από αυτά που εγώ είχα πλάσει με τη φαντασία μου.Είχα π.χ. ακούσει από τον πατέρα μου για την παληκαροσύνη κάποιου Φιλιανού Αγροφύλακα που σκοτώθηκε στις επιχειρήσεις της χωροφυλακής στη θέση <<Φκόλια>> θέση όπου ο πρόδρομος οικισμός της Ανεμώτιας. Είχα ακούσει για τη συνετή ανθρώπινη συμπεριφορά του γιατρού Χαβαράνη όταν έγινε το επεισόδιο στο Κοινοτικό Κατάστημα στο χωριό .Είχα συνεργαστεί το 1965 με έναν από τους Πασχαλιάδες απο την Αγιάσο (ήταν καλός οικοδόμος) στη Μυτιλήνη.Ένα παλληκάρι, με μια καλή ψυχή. Τούτος ήταν μια δυστυχία.Θα αναφέρω επίσης και τα θλιβερά της πλατείας αφού από αυτήν περνούσαν για την τελευταία τους κατοικία τους συγχωριανούς μας που μας έφευγαν από τη ζωή.Γινόταν μία στάση ψάλοντας και οι Ανεμωτίσιοι τους αποχαιρετούσαν Τέλος από την πλατεία περνούσε και ο επιτάφιος αλλά και η Ανάσταση, με πλήθος κόσμου να ακολουθεί με λαμπάδες στο χέρι την περιφορά τους, που ξεκινούσε και ξεκινά ακόμη από την εκκλησία της Μεταμόρφωσης προς τα Αλώνια ,το παλιό Σχολείο ,το παντοπωλείο του Γιώργη Χατζηγιώργη το φούρνο του Βέργου και έφτανε στην πλατεία.Από εκεί έστριβε για πλατέα και πίσω στην εκκλησία.. Όλα μαγικά και η μνήμη φορτωμένη εικόνες από τα φτωχικά πέτρινα μεταπολεμικά και μετεμφυλιακά χρόνια.Ευτυχώς η Ανεμώτια τα πέρασε αναίμακτα γιατί έτσι επιβεβαίωσε τη μια από τις δύο εκδοχές προέλευσης του ονόματός της.Δεν χύθηκε ποτέ αίμα.Αναίμακτη. Η επεξεργασία δεν τέλειωσε συνεχίζεται
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου