30.ΛΙΓΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΚΟ ΜΠΕΚΙΡ ΑΓΑ ΠΟΥ ΕΖΗΣΕ ΚΟΝΤΑ ΣΤΙΣ ΕΚΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΠΟΤΑΜΙΑΣ ΛΕΣΒΟΥ
Στο βάθος το χαμάμ του Μπεκίρ Αγά
Η μυλόπετρα του ελαιοτριβείου του Αγά
Από τότε που ήμουν έφηβος ,θυμάμαι να κυκλοφορεί στο χωριό μου την Ανεμώτια μια ιστορία με διάφορες παραλλαγές, που άγγιζε τα όρια του παραμυθιού.Η ιστορία αυτή διαδραματιζόταν σε μια κοιλάδα ανάμεσα στα δύο βουνά, τα Τσκαλιά και την Καλή Λαγκάδα, στο τέλος της κτηματικής περιοχής του χωριού και πολύ κοντά στη θάλασσα του Κόλπου της Καλλονής. Την κοιλάδα τη διέσχιζε και εξακολουθεί να τη διασχίζει με τα νερά της η <<Ποταμιά>>.Το ποτάμι, που πηγάζει από την καλντέρα του κάμπου της Ανεμώτιας και εκβάλει στον κόλπο κοντά στο όμορφο εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα ή Παντελέμονα κατά τους Ανεμωτίσιους.Ξεκινά από τον κάμπο του χωριού μου, που ήταν ο κρατήρας του ενός από τα ηφαίστεια της Λέσβου.Το ηφαίστειο αυτό μαζί με άλλα ήταν που δημιούργησαν το απολιθωμένο δάσος του Σιγρίου. Τα νερά της Ποταμιάς τα ενισχύει και ο παραπόταμος της, ο Ξινός ποταμός ,που πήρε το όνομά του από τη γεύση λένε του νερού του . Όλο αυτό το σκηνικό δημιουργεί ένα εξαίσιο οικοσύστημα με μοναδική χλωρίδα αλλά και πανίδα.Εδώ φυτρώνει και το μοναδικό ροδόδενδρο, με τη λαϊκή του ονομασία <<ο αγούϊδουρας>> τον οποίο η κατσίκα της γιαγιάς μου τον ορέχτηκε από την κίτρινη ομορφιά του, τον έφαγε και πέθανε, σκορπώντας σε μας τα παιδιά ανείποτη τότε θλίψη και δάκρυα.Απίθανοι ορεινοί σχηματισμοί, με υπέροχες χαράδρες και μια κοίτη στολισμένη με ατέλειωτες πικροδάφνες , σουγιουτιές(ιτιές) και πολύχρωμες λυγαριές.Και όλα αυτά στεφανωμένα με πανύψηλα πεύκα και ατέλειωτα λιοστάσια.Τα ποτάμια γεμάτα καβούρια ,χελώνες, βατράχους και πολλά χέλια. Εικόνες μοναδικού κάλους, που τις απολάμβανε ένας Τούρκος Αγάς.Ήταν αυτός που διαφέντευε στα χρόνια του μεγάλη περιοχή της Λέσβου, που του έφερνε πολλά πλούτη.Λεγόταν Μπεκίρ Αγάς.Ο Τούρκος Αγάς των Δαφίων, που έχτισε το σαράι του στο σημείο που η Ποταμιά γίνεται πια σχεδόν ίσια στο ύψος με τη θάλασσα του Κόλπου της Καλλονής, στον οποίο και εκβάλει μετά από μικρή σχετικά απόσταση.Για πρώτη φορά την ιστορία του Αγά την άκουσα έφηβος, από τον πιο δεινό στη περιγραφή της Νίκο Τσακίρη.Ο Νίκος είχε γεννηθεί στις αρχές του 20ού αιώνα , και πιθανόν να ήταν τότε η περίοδος που ο Αγάς ήταν στα μεγαλεία του.Με συμπαθούσε ιδιαίτερα ο θείος Νίκος όπως λέγαμε όλους τους μεγάλους στο χωριό τότε, γιατί ήταν γείτονας της γιαγιάς μου Βαγγελίτσας, όπου μικρό παιδί έπαιζα στη γειτονιά του. Κάποια στιγμή ,το 2011, διάβασα στο διαδίκτυο το οδοιπορικό της Ποταμιάς του Λέσβιου Μάκη Αξιώτη.Ανάμεσα στα άλλα περιέγραφε και την τοποθεσία του σαραγιού του Μπεκίρ Αγά.Έτσι όταν το καλοκαίρι του 2011έφτασα στο χωριό και το συζήτησα με τη Ρηνούλα την Κουτρούπη-Χατζημήτρου, την πρόεδρο του Μορφωτικού Συλλόγου Ανεμωτισίων Αθήνας,αυτή οργάνωσε μετάβαση στο χώρο με το θείο της τον Πρόδρομο Χατζημήτρο και τη γυναίκα του Βανθούλα. Έτσι ξεκινήσαμε με αυτούς τους δύο ένα πρωί και σε λίγο βρεθήκαμε μαζί με την Αθηνά ,το Νίκο Κουτρούπη και τη Γερμανίδα συμπεθέρα μου, πεθερά της κόρης μου Αναστασίας (Νατάσσας) Ιgrid Robbe Grillet που έτυχε να την φιλοξενώ στα ίχνη του Αγά και της οικογένειάς του.Ο χώρος είναι σήμερα ιδιοκτησία του ζεύγους Χατζημήτρου.Αφού περάσαμε απέναντι και ανατολικά της ποταμιάς, βρεθήκαμε να εκφράζουμε ανάμεσα στις ατέλειωτες μυρουδιές της πλούσιας ρίγανης τις εκπλήξεις μας, που τις διέκοπταν συνεχώς τα ξεφωνητά των τζιτζικιών.Πιο ανατολικά μας τα Τσκαλιά ,ένας ορεινός σχηματισμός που η κορυφή του μοιάζει με κάστρο απόρθητο.Δυτικά το εξαίσιο <<Παλιόκαστρο>> μια παλιά οχύρωση, που στέλνει μια πανέμορφη εικόνα.Αυτήν που την σμίλεψε η φύση και ο χρόνος με την απίστευτη τέχνη που διαθέτουν πολλές φορές .Μέσα στα όρια του σαραγιού, νάτος, ζωντανός ακόμα, ένας Φοίνικας, που εξακολουθεί να ζει τραβώντας το λίγο νερό που του χρειάζεται φαίνεται απ'την Ποταμιά.Μπροστά μας, ανάμεσα σε χαμηλή βλάστηση,οι πλακόστρωτες αυλές ,τα καλντερίμια ,το γκρεμισμένο κύριο κτίσμα,το όρθιο μα λαβωμένο χαμάμ,το λεγόμενο χωνευτάρι, ένα ορθογώνιο γκρεμισμένο κτίσμα για την εξαφάνιση των εχθρών με καύση κ.α. Ο Πρόδρομος μας είπε ότι ο Μπεκίρ Αγάς ,ο άρχοντας των κοντινών Δαφίων ήταν πολύ κακός άνθρωπος.Βασάνιζε και εκτελούσε τους Έλληνες με διάφορες αφορμές τόσο πολύ, που κάποια στιγμή οι ραγιάδες με ρίσκο πολύ, πήγαν και ζήτησαν την προστασία του Βεζύρη της περιοχής.Ο Βεζύρης τους λυπήθηκε και έστειλε ένα Χότζα με κάποια συνοδεία.Η γυναίκα του Χότζα μόλις άκουσε για την αποστολή ζήτησε από το Χότζα να τον συνοδεύσει.Έτσι και έγινε.Έφτασε η αντιπροσωπεία στο σαράι και αφού εγκαταστάθηκε η Χότζαινα ζήτησε να πάει στο χαμάμ για λουτρό.Ήταν πολύ όμορφη γυναίκα, τόσο που ο Αγάς δεν μπόρεσε να δείξει αυτοσυγκράτηση.Την έβαλε στο μάτι ερωτικά.Έτσι ,όταν πληροφορήθηκε την ώρα του λουτρού της, την ακολούθησε,εισέβαλε στο Χαμάμ και της επιτέθηκε.Η όμορφη όμως Τουρκοπαπαδιά δεν ανταποκρίθηκε στον οίστρο του,αντίθετα τα είπε στο Χότζα, που κατέστρωσε την εκτέλεσή του σύμφωνα με τις οδηγίες που είχε από το Βεζύρη. Έτσι κανόνισε να πάνε για διασκέδαση στην Αποθήκα, που ήταν ένα από τα παραδοσιακά λιμάνια του κόλπου, με πολλές αποθήκες και τελωνείο.Η Αποθήκα είναι το επίνειο του χωριού Άγρα και οι εγκαταστάσεις διατηρούνται μέχρι σήμερα.Κατά τη διάρκεια της οινοποσίας τον συλλαμβάνει η φρουρά του Χότζα και τον οδηγεί για εκτέλεση.Για να γλυτώσει την εκτέλεση είπε σαν τελευταία του επιθυμία ένα ποίημα με νόημα.
Στης Καλή Λαγκάδας
Το πρώτο το σκαλί
Έχω ένα βαρελάκι
Βενέτικο φλουρί.
Πηγαίνετε και πάρτε το
και μένα αφήστε με.
Όμως παρά το μήνυμα τούτο τον κρέμασαν και πλήρωσε για τα ανομήματά του.
Στο βάθος το χαμάμ του Μπεκίρ Αγά
Η μυλόπετρα του ελαιοτριβείου του Αγά
Από τότε που ήμουν έφηβος ,θυμάμαι να κυκλοφορεί στο χωριό μου την Ανεμώτια μια ιστορία με διάφορες παραλλαγές, που άγγιζε τα όρια του παραμυθιού.Η ιστορία αυτή διαδραματιζόταν σε μια κοιλάδα ανάμεσα στα δύο βουνά, τα Τσκαλιά και την Καλή Λαγκάδα, στο τέλος της κτηματικής περιοχής του χωριού και πολύ κοντά στη θάλασσα του Κόλπου της Καλλονής. Την κοιλάδα τη διέσχιζε και εξακολουθεί να τη διασχίζει με τα νερά της η <<Ποταμιά>>.Το ποτάμι, που πηγάζει από την καλντέρα του κάμπου της Ανεμώτιας και εκβάλει στον κόλπο κοντά στο όμορφο εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα ή Παντελέμονα κατά τους Ανεμωτίσιους.Ξεκινά από τον κάμπο του χωριού μου, που ήταν ο κρατήρας του ενός από τα ηφαίστεια της Λέσβου.Το ηφαίστειο αυτό μαζί με άλλα ήταν που δημιούργησαν το απολιθωμένο δάσος του Σιγρίου. Τα νερά της Ποταμιάς τα ενισχύει και ο παραπόταμος της, ο Ξινός ποταμός ,που πήρε το όνομά του από τη γεύση λένε του νερού του . Όλο αυτό το σκηνικό δημιουργεί ένα εξαίσιο οικοσύστημα με μοναδική χλωρίδα αλλά και πανίδα.Εδώ φυτρώνει και το μοναδικό ροδόδενδρο, με τη λαϊκή του ονομασία <<ο αγούϊδουρας>> τον οποίο η κατσίκα της γιαγιάς μου τον ορέχτηκε από την κίτρινη ομορφιά του, τον έφαγε και πέθανε, σκορπώντας σε μας τα παιδιά ανείποτη τότε θλίψη και δάκρυα.Απίθανοι ορεινοί σχηματισμοί, με υπέροχες χαράδρες και μια κοίτη στολισμένη με ατέλειωτες πικροδάφνες , σουγιουτιές(ιτιές) και πολύχρωμες λυγαριές.Και όλα αυτά στεφανωμένα με πανύψηλα πεύκα και ατέλειωτα λιοστάσια.Τα ποτάμια γεμάτα καβούρια ,χελώνες, βατράχους και πολλά χέλια. Εικόνες μοναδικού κάλους, που τις απολάμβανε ένας Τούρκος Αγάς.Ήταν αυτός που διαφέντευε στα χρόνια του μεγάλη περιοχή της Λέσβου, που του έφερνε πολλά πλούτη.Λεγόταν Μπεκίρ Αγάς.Ο Τούρκος Αγάς των Δαφίων, που έχτισε το σαράι του στο σημείο που η Ποταμιά γίνεται πια σχεδόν ίσια στο ύψος με τη θάλασσα του Κόλπου της Καλλονής, στον οποίο και εκβάλει μετά από μικρή σχετικά απόσταση.Για πρώτη φορά την ιστορία του Αγά την άκουσα έφηβος, από τον πιο δεινό στη περιγραφή της Νίκο Τσακίρη.Ο Νίκος είχε γεννηθεί στις αρχές του 20ού αιώνα , και πιθανόν να ήταν τότε η περίοδος που ο Αγάς ήταν στα μεγαλεία του.Με συμπαθούσε ιδιαίτερα ο θείος Νίκος όπως λέγαμε όλους τους μεγάλους στο χωριό τότε, γιατί ήταν γείτονας της γιαγιάς μου Βαγγελίτσας, όπου μικρό παιδί έπαιζα στη γειτονιά του. Κάποια στιγμή ,το 2011, διάβασα στο διαδίκτυο το οδοιπορικό της Ποταμιάς του Λέσβιου Μάκη Αξιώτη.Ανάμεσα στα άλλα περιέγραφε και την τοποθεσία του σαραγιού του Μπεκίρ Αγά.Έτσι όταν το καλοκαίρι του 2011έφτασα στο χωριό και το συζήτησα με τη Ρηνούλα την Κουτρούπη-Χατζημήτρου, την πρόεδρο του Μορφωτικού Συλλόγου Ανεμωτισίων Αθήνας,αυτή οργάνωσε μετάβαση στο χώρο με το θείο της τον Πρόδρομο Χατζημήτρο και τη γυναίκα του Βανθούλα. Έτσι ξεκινήσαμε με αυτούς τους δύο ένα πρωί και σε λίγο βρεθήκαμε μαζί με την Αθηνά ,το Νίκο Κουτρούπη και τη Γερμανίδα συμπεθέρα μου, πεθερά της κόρης μου Αναστασίας (Νατάσσας) Ιgrid Robbe Grillet που έτυχε να την φιλοξενώ στα ίχνη του Αγά και της οικογένειάς του.Ο χώρος είναι σήμερα ιδιοκτησία του ζεύγους Χατζημήτρου.Αφού περάσαμε απέναντι και ανατολικά της ποταμιάς, βρεθήκαμε να εκφράζουμε ανάμεσα στις ατέλειωτες μυρουδιές της πλούσιας ρίγανης τις εκπλήξεις μας, που τις διέκοπταν συνεχώς τα ξεφωνητά των τζιτζικιών.Πιο ανατολικά μας τα Τσκαλιά ,ένας ορεινός σχηματισμός που η κορυφή του μοιάζει με κάστρο απόρθητο.Δυτικά το εξαίσιο <<Παλιόκαστρο>> μια παλιά οχύρωση, που στέλνει μια πανέμορφη εικόνα.Αυτήν που την σμίλεψε η φύση και ο χρόνος με την απίστευτη τέχνη που διαθέτουν πολλές φορές .Μέσα στα όρια του σαραγιού, νάτος, ζωντανός ακόμα, ένας Φοίνικας, που εξακολουθεί να ζει τραβώντας το λίγο νερό που του χρειάζεται φαίνεται απ'την Ποταμιά.Μπροστά μας, ανάμεσα σε χαμηλή βλάστηση,οι πλακόστρωτες αυλές ,τα καλντερίμια ,το γκρεμισμένο κύριο κτίσμα,το όρθιο μα λαβωμένο χαμάμ,το λεγόμενο χωνευτάρι, ένα ορθογώνιο γκρεμισμένο κτίσμα για την εξαφάνιση των εχθρών με καύση κ.α. Ο Πρόδρομος μας είπε ότι ο Μπεκίρ Αγάς ,ο άρχοντας των κοντινών Δαφίων ήταν πολύ κακός άνθρωπος.Βασάνιζε και εκτελούσε τους Έλληνες με διάφορες αφορμές τόσο πολύ, που κάποια στιγμή οι ραγιάδες με ρίσκο πολύ, πήγαν και ζήτησαν την προστασία του Βεζύρη της περιοχής.Ο Βεζύρης τους λυπήθηκε και έστειλε ένα Χότζα με κάποια συνοδεία.Η γυναίκα του Χότζα μόλις άκουσε για την αποστολή ζήτησε από το Χότζα να τον συνοδεύσει.Έτσι και έγινε.Έφτασε η αντιπροσωπεία στο σαράι και αφού εγκαταστάθηκε η Χότζαινα ζήτησε να πάει στο χαμάμ για λουτρό.Ήταν πολύ όμορφη γυναίκα, τόσο που ο Αγάς δεν μπόρεσε να δείξει αυτοσυγκράτηση.Την έβαλε στο μάτι ερωτικά.Έτσι ,όταν πληροφορήθηκε την ώρα του λουτρού της, την ακολούθησε,εισέβαλε στο Χαμάμ και της επιτέθηκε.Η όμορφη όμως Τουρκοπαπαδιά δεν ανταποκρίθηκε στον οίστρο του,αντίθετα τα είπε στο Χότζα, που κατέστρωσε την εκτέλεσή του σύμφωνα με τις οδηγίες που είχε από το Βεζύρη. Έτσι κανόνισε να πάνε για διασκέδαση στην Αποθήκα, που ήταν ένα από τα παραδοσιακά λιμάνια του κόλπου, με πολλές αποθήκες και τελωνείο.Η Αποθήκα είναι το επίνειο του χωριού Άγρα και οι εγκαταστάσεις διατηρούνται μέχρι σήμερα.Κατά τη διάρκεια της οινοποσίας τον συλλαμβάνει η φρουρά του Χότζα και τον οδηγεί για εκτέλεση.Για να γλυτώσει την εκτέλεση είπε σαν τελευταία του επιθυμία ένα ποίημα με νόημα.
Στης Καλή Λαγκάδας
Το πρώτο το σκαλί
Έχω ένα βαρελάκι
Βενέτικο φλουρί.
Πηγαίνετε και πάρτε το
και μένα αφήστε με.
Όμως παρά το μήνυμα τούτο τον κρέμασαν και πλήρωσε για τα ανομήματά του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου